Στροφή στο διαδίκτυο. Στροφή στην ποιότητα;

Είναι κοινώς αποδεκτό πως τα «κλασσικά» Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τείνουν να κορεστούν. Οι δεκάδες εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας, οι περίπου δέκα τηλεοπτικοί σταθμοί πανελλαδικής εμβέλειας καθώς και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί έχουν χάσει την αίγλη του παρελθόντος. Η ταχύτατη εξάπλωση του διαδικτύου άλλαξε ριζικά το χάρτη της ενημέρωσης και ανάγκασε τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα.

Η αρχή είχε γίνει ήδη εδώ και μερικά χρόνια με τη δημιουργία των blogs. Από προσωπικά ημερολόγια έφτασαν (πολλά από αυτά) να μετατραπούν σε ηλεκτρονικά έντυπα όπου διάφοροι δημοσιογράφοι κατέγραφαν τα γεγονότα, αλλά και τις απόψεις τους επί των θεμάτων της επικαιρότητας. Φυσικά, υπήρχαν και οι ιστοσελίδες των έντυπων μέσων, αλλά και αρκετές αμιγώς δημοσιογραφικές σελίδες. Στις παραπάνω σελίδες συντάκτες ήταν «δευτεροκλασάτοι» δημοσιογράφοι, όπως τους αποκαλούν… Προσπαθούσαν να κερδίσουν ένα μερίδιο από την πίτα της ενημέρωσης μέσω του ίντερνετ. Οι μεγαλοδημοσιογράφοι παρέμεναν πιστοί στα μεγάλα δημοσιογραφικά συγκροτήματα και εμμέσως απαξιούσαν τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ.

Όλα αυτά παλιά… Γιατί πλέον ο κάθε μεγαλοδημοσιογράφος που σέβεται τον εαυτό του διατηρεί και τη δική του ενημερωτική ιστοσελίδα. Έτσι, μέσα στο χάος του διαδικτύου μπορεί κανείς να βρει τη «μαχητική» Zougla του Μάκη, την «εναλλακτική» tvxs (τηλεόραση χωρίς σύνορα) του Κούλογλου, το «ανατρεπτικό» Protagon του Θεοδωράκη και το «στοχαστικό» Κουτί της Πανδώρας του Βαξεβάνη. Τελευταία στο χορό της ιντερνετικής δημοσιογραφίας μπήκαν η Στάη (με το Ellispoint) κι ο Ευαγγελάτος (με το NewsIt). Ανάλογα εγχειρήματα προτίθενται να επιχειρήσουν κι άλλοι γνωστοί δημοσιογράφοι.

Κοινή συνισταμένη όλων των παραπάνω είναι η προσωποποίηση της ενημέρωσης. Ένας δημοσιογράφος, όσο αντικειμενικός κι αν είναι, παρουσιάζοντας ένα δελτίο ειδήσεων ή μια εκπομπή είναι «αναγκασμένος» να ακολουθεί κατά κανόνα τη γραμμή του καναλιού και να μην αποκλίνει αρκετά από αυτή. Μέσα από τις ιστοσελίδες τούς δίνεται η δυνατότητα να «απελευθερωθούν από τα δεσμά» του καναλιού τους, να εκφράσουν ελεύθερα την άποψή τους και να την θέσουν άμεσα στην κρίση των αναγνωστών, οι οποίοι θα τη σχολιάσουν. Η επαφή συντάκτη-αναγνώστη είναι πιο άμεση από ποτέ! Εκτός αυτού, ο δημοσιογράφος γίνεται πιο προσιτός στους αναγνώστες-τηλεθεατές και καλλιεργεί ένα πιο απλό και «ανθρώπινο» image… Με άλλα λόγια προβάλλει τη δουλειά του αλλά και τον εαυτό του!

Πολλοί είναι, όμως, αυτοί που αναρωτιούνται αν η «ξαφνική» αυτή στροφή από τους δημοσιογράφους στο διαδίκτυο σημαίνει και στροφή στην ποιότητα της ενημέρωσης. Το ερώτημα αυτό είναι σύνθετο και δύσκολο να απαντηθεί. Καταρχάς είναι θετική από μόνη της η ύπαρξη ενημερωτικών ιστοσελίδων. Όσο πιο πολλές, τόσο πιο γρήγορη και πολύπλευρη ενημέρωση. Επίσης, αξίζει κάποιος να διαβάζει τις γνώμες έγκριτων δημοσιογράφων πάνω σε θέματα επικαιρότητας και όχι μόνο. Οι περισσότεροι εξ αυτών δεν εργάζονται σε κάποια εφημερίδα κι έτσι ήταν δύσκολο κάποιος να μάθει τη γνώμη και τις απόψεις τους για διάφορα θέματα.

Ο ανταγωνισμός είναι πλέον μεγάλος. Στο ίντερνετ δεν υπάρχει AGB και «μηχανάκια». Υπάρχει, όμως, διαφήμιση. Έτσι, οι δημοσιογράφοι θέλουν οι σελίδες τους να έχουν μεγάλη επισκεψιμότητα και τα άρθρα τους μεγάλη απήχηση στους διαδικτυακούς αναγνώστες. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο μειονέκτημα που μπορεί κάποιος να προσάψει σε αυτού του είδους τις ιστοσελίδες. Οι δημοσιογράφοι έχουν την ευκαιρία απλά να διατυπώνουν τη γνώμη τους και να τη διαβάζουν εκατομμύρια πολίτες, αλλά προτιμούν να παραμένουν έρμαια της «διαφημιστικής πίτας». Τα λειτουργικά έξοδα θα ήταν ουσιαστικά μηδαμινά (ακόμα είναι πολύ χαμηλά!), αλλά απ’ ότι φαίνεται τους δελεάζει η εικόνα του οικονομικού κέρδους… Ευτυχώς, αρκετοί απ’ αυτούς έχουν μείνει ανεπηρέαστοι και συνεχίζουν αφιλοκερδώς το λειτούργημά τους!

Όπως και να ‘χει το σίγουρο είναι πως η ηλεκτρονική δημοσιογραφία θα συνεχίσει να ανθίζει στο μέλλον και να αποκτά θέση αντάξια (αν όχι ανώτερη) των «παραδοσιακών» μέσων ενημέρωσης! Οι δημοσιογράφοι το μόνο που οφείλουν να πράξουν είναι να δομήσουν τη νέα αυτή μορφή ενημέρωσης πάνω σε στέρεες βάσεις και να αφήσουν έξω από αυτή τις αγκυλώσεις που συνεχίζουν να υπάρχουν στα υπόλοιπα ΜΜΕ.