Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας

Σήμερα, σε όλο τον κόσμο περίπου 10,5 εκατομμύρια παιδιά εργάζονται ως οικιακοί βοηθοί και κάτω από επικίνδυνες συνθήκες, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Από αυτά τα παιδιά, τα 6,5 εκατομμύρια είναι ηλικίας μεταξύ 5 και 14 ετών, ενώ το 71% είναι κορίτσια. Τα παιδιά αυτά ασχολούνται με την καθαριότητα, το σιδέρωμα, το μαγείρεμα, την κηπουρική, τη φροντίδα άλλων παιδιών και τη φροντίδα ηλικιωμένων για λογαριασμό των αφεντικών και όχι της οικογένειάς τους.

Η οικιακή εργασία δεν είναι ο μόνος τομέας παιδικής εργασίας. Εκατοντάδες εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο απασχολούνται σε εργασίες που τους στερούν την επαρκή υποχρεωτική εκπαίδευση, την υγεία, τον ελεύθερο χρόνο και τις βασικές ελευθερίες, δηλαδή παραβιάζουν τα δικαιώματά τους. Η πλειοψηφία των παιδιών αυτών είναι άμεσα εκτεθειμένα στις χειρότερες μορφές παιδικής εργασίας, όπως η εργασία σε επικίνδυνα περιβάλλοντα, η δουλεία, η καταναγκαστική εργασία, οι παράνομες δραστηριότητες, καθώς και η συμμετοχή σε ένοπλες συγκρούσεις.

Τι είναι, όμως, η παιδική εργασία και γιατί είναι παράνομη; Η παιδική εργασία είναι η εργασία που τα παιδιά δεν θα πρέπει να κάνουν επειδή είναι πολύ μικρά για να εργαστούν και θα πρέπει να παρακολουθούν την υποχρεωτική εκπαίδευση. Επίσης,  αν τα παιδιά βρίσκονται σε ηλικία εργασίας, επειδή είναι επικίνδυνη ή ακατάλληλη για αυτούς. Οι βασικοί λόγοι που οδηγούν στην παιδική εργασία είναι η αυξανόμενη φτώχεια, η εισοδηματική ανασφάλεια, οι τοπικές παραδόσεις, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η έλλειψη δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και η έλλειψη πολιτικής βούλησης, ιδίως στα κράτη του λεγόμενου “τρίτου κόσμου”.

Αναγνωρίζοντας τη δεινή θέση των εργαζόμενων παιδιών, το 2002 η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας καθιέρωσε τη 12η Ιουνίου ως “Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας”. Σκοπός της είναι η αύξηση της ευαισθητοποίησης, της ενημέρωσης και του ακτιβισμού για την πρόληψη και καταπολέμηση της παιδικής εργασίας στο οικονομικό, αλλά και στρατιωτικό πεδίο. Η δημιουργία αυτής της παγκόσμιας ημέρας βασίζεται στις Συμβάσεις 138 και 182 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, οι οποίες αφορούν το κατώτατο όριο ηλικίας για την απασχόληση, καθώς και τις μορφές παιδικής εργασίας. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας παρέχει τη δυνατότητα να αποκτήσουν περισσότερη υποστήριξη οι κυβερνήσεις, οι κοινωνικοί εταίροι, η κοινωνία των πολιτών και άλλοι φορείς, όπως σχολεία, ομάδες νέων και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στην εκστρατεία κατά της παιδικής εργασίας σε όλο τον πλανήτη.

Τα στατιστικά είναι χαρακτηριστικά και ανησυχητικά. Παρόλο που το διάστημα 2004-2008 σημειώθηκε μείωση 12,3% της παιδικής εργασίας, εκτιμάται πως 215 εκατομμύρια παιδιά συνεχίζουν να είναι θύματα της παιδικής εργασίας. Μάλιστα, τα 115 εκατομμύρια από αυτά σε επικίνδυνες εργασίες!

Μέχρι στιγμής, όλοι αναγνωρίζουν το πρόβλημα και πολλοί διεθνείς οργανισμοί έχουν αναλάβει δράση. Ήδη, από το 1989 ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα καταπολέμησης της παιδικής εργασίας, υπό την εποπτεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, σε χώρους εναπόθεσης απορριμμάτων στις Φιλιππίνες. Το ίδιο έτος, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία υπογραμμίζει τη σημασία της καταπολέμησης της παιδικής εργασίας.

Αργότερα, το 1992, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας δημιούργησε το “Διεθνές Πρόγραμμα για την Εξάλειψη της Παιδικής Εργασίας” (International Programme on the Elimination of Child Labour - IPEC) με απώτερο στόχο της σταδιακή εξάλειψη της παιδικής εργασίας, η οποία επρόκειτο να επιτευχθεί με την ενίσχυση της ικανότητας των χωρών για την αντιμετώπιση του προβλήματος και την προώθηση ενός παγκόσμιου κινήματος για την καταπολέμηση της παιδικής εργασίας. Το IPEC, αυτή τη στιγμή, δραστηριοποιείται σε 88 χώρες, με τις ετήσιες δαπάνες να ξεπερνούν τα 61 εκατομμύρια δολάρια το 2008. Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού, έχουν υλοποιηθεί ήδη περισσότερες από 4000 δράσεις στην Αφρική, στα αραβικά κράτη, την Ασία, την Ευρώπη και την Αμερική. Πρόκειται ξεκάθαρα για το μεγαλύτερο πρόγραμμα του είδους του στον κόσμο και το μεγαλύτερο ενιαίο επιχειρησιακό πρόγραμμα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

Για να καταφέρει όλη αυτή η προσπάθεια να αποφέρει καρπούς, θα πρέπει να ενισχυθεί πρωτίστως η εκπαίδευση. Τα παιδιά σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να κάνουν πλήρη χρήση του δικαιώματός τους για τη βασική (τουλάχιστον) εκπαίδευση. Όλα τα κράτη θα πρέπει να εξασφαλίζουν την ψήφιση και εφαρμογή σχετικής νομοθεσίας που θα προστατεύει τα παιδιά, στην εκάστοτε χώρα, από τα δίχτυα της παιδικής εργασίας και εκμετάλλευσης. Σύμμαχος των οργανώσεων και οργανισμών που αγωνίζονται για την καταπολέμηση της παιδικής εργασίας θα πρέπει να είναι και ο εργατικός τομέας. Εργοδότες, εργαζόμενοι και συνδικάτα θα πρέπει να συμβάλλουν προς την κατεύθυνση αυτή με κάθε τρόπο.

Ο δρόμος για την καταπολέμηση της παιδικής εργασίας παγκόσμια είναι δύσβατος και σίγουρα όχι στρωμένος με ροδοπέταλα. Τα παιδιά σε όλο τον κόσμο πρέπει να προστατεύονται επαρκώς και να μην πέφτουν θύματα της παιδικής εργασίας. Διεκδικούν μόνο το αναφαίρετό τους δικαίωμα: να μεγαλώσουν σε έναν καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο...