Τα παράδοξα της ειρήνης

Πριν από λίγο καιρό, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπ. Ομπάμα ανακοίνωσε την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν ως το τέλος του 2012. Αυτό αποτελεί μια φυσιολογική εξέλιξη αν αναλογιστεί κανείς πως τα εν λόγω στρατεύματα βρίσκονται εκεί και πολεμούν από τα τέλη του 2001, δηλαδή λίγο χρονικό διάστημα μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στη Νέα Υόρκη.

Κάνοντας μια μικρή αναζήτηση στο διαδίκτυο σχετικά με τη ΝΑΤΟϊκή αποστολή στο Αφγανιστάν βρήκα στοιχεία που με έκαναν να μην πιστεύω στα μάτια μου σχετικά με τις συμμετέχουσες χώρες στην (κατά τα άλλα) “ειρηνευτική” διαδικασία… Ας τα δούμε όλα αυτά αναλυτικά παρακάτω.

Η Διεθνής Δύναμη Αρωγής Ασφάλειας (International Security Assistance Force ή απλά ISAF στα αγγλικά) ιδρύθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 20 Δεκεμβρίου 2001 με την απόφαση 1386, όπως προβλέπεται από τη συμφωνία της Βόννης και ασχολείται με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν (2001-σήμερα). Η ISAF είχε αρχικά χρεωθεί με την ασφάλεια της Καμπούλ και των γύρω περιοχών από τους Ταλιμπάν, την Αλ Κάιντα και άλλους πολέμαρχους, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η καθιέρωση της Αφγανικής Μεταβατικής Κυβέρνησης με επικεφαλής τον Χαμίντ Καρζάι. Τον Οκτώβριο του 2003, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξουσιοδότησε την επέκταση της αποστολής της ISAF σε ολόκληρο το Αφγανιστάν. Από το 2006, η ISAF έχει εμπλακεί σε πιο εντατική πολεμικές επιχειρήσεις στο νότιο Αφγανιστάν, μια τάση η οποία συνεχίστηκε το 2007 και το 2008.

Συμμετοχή στις επιχειρήσεις της ISAF έχουν στρατεύματα από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, από όλες τις χώρες της ΕΕ (εκτός της Κύπρου), από την Τουρκία, τη Γεωργία, τη Νορβηγία, τη Ν. Κορέα, την Κροατία, την Αλβανία, την ΠΓΔΜ, το Αζερμπαϊτζάν, τη Μογγολία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Τόνγκα, την Αρμενία, το Μαυροβούνιο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Μαλαισία, την Ουκρανία, τη Σιγκαπούρη και την Ισλανδία… Επίσης, παλαιότερα συμμετείχαν στρατιώτες από την Ελβετία και την Ιορδανία που αποσύρθηκαν, ενώ το Καζακστάν είχε προγραμματίσει την αποστολή στρατιωτών, αλλά τελικά την ακύρωσε!

Η συμμετοχή των περισσοτέρων από τα παραπάνω κράτη θεωρείται φυσιολογική. Όσο φυσιολογική μπορεί να θεωρηθεί η συμμετοχή ενός κράτους σε έναν πόλεμο στην άλλη γωνιά του πλανήτη… Οι ΗΠΑ, καθώς και οι Ευρωπαϊκές χώρες συμμετέχουν κατά κόρον σε πολεμικές επιχειρήσεις σε κάθε γωνιά του πλανήτη εδώ και αιώνες, κάθε φορά για διαφορετικούς λόγους. Υπάρχουν, όμως, και αρκετά παράδοξα. Η λίστα περιέχει ορισμένα κράτη που όχι μόνο δεν παραπέμπουν σε πολεμοχαρείς λαούς, αλλά οι περισσότεροι αγνοούν την ύπαρξή τους!

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτού του παραδόξου αποτελεί η Τόνγκα, ένα κράτος που αποτελείται από 170 νησιά στον Ειρηνικό και έχει πληθυσμό μόλις 120.000 κατοίκους! Η δύναμη της Τόνγκα στο Αφγανιστάν αποτελείται από 55 στρατιώτες, τη στιγμή που η Ιρλανδία έχει στείλει 7 και η Αυστρία μόλις 3. Μάλιστα, η αναλογία στρατιωτών ανά ένα εκατομμύριο κατοίκων είναι για την Τόνγκα στο 528,8 ενώ για τις ΗΠΑ 291,3… Ανάλογα παραδείγματα είναι και οι αποστολές τις Μαλαισίας, της Σιγκαπούρης, της Μογγολίας κτλ. Κράτη που δεν ανήκουν στο ΝΑΤΟ και δεν έχουν άμεση εμπλοκή με το Αφγανιστάν συμμετέχουν σε έναν πόλεμο, κατ’ άλλους “ειρηνευτική αποστολή”, με πολλές δυνάμεις. Φυσικά, αυτό δεν συμβαίνει μόνο στο Αφγανιστάν. Στο Ιράκ συμμετείχαν πολυπληθείς αποστολές από την Ταϊλάνδη, τις Φιλιππίνες, την Ονδούρα, τη Δομινικανή Δημοκρατία, τη Νικαράγουα, το Ελ Σαλβαδόρ και φυσικά η Τόνγκα κ.ά. Τέλος, είναι αξιοσημείωτο πως μικρά κράτη στέλνουν περισσότερους στρατιώτες από μεγάλες δυνάμεις, όπως η Αλβανία και η ΠΓΔΜ που έστειλαν 260 και 163 στρατιώτες αντίστοιχα, ενώ η Ελλάδα διέθεσε 162 στρατιώτες.

Ένα άλλο παράδοξο είναι πως πολλές από τις χώρες που στέλνουν αποστολές σε πολέμους έχουν οι ίδιες εσωτερικά προβλήματα, εμφύλιες διαμάχες ή ακόμα και πολεμικές συρράξεις! Η Τουρκία έχει τον ανταρτοπόλεμο με τους Κούρδους, η Γεωργία τη διαμάχη με τη Ρωσία, η Ν. Κορέα τις συρράξεις με τη Β. Κορέα, ενώ ένταση υπάρχει ακόμα μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Κι όμως, αυτές οι διαμάχες δεν εμποδίζουν αυτά τα κράτη να στέλνουν τις δυνάμεις τους εκτός χώρας…

Για ποιό λόγο να αφήνουν τα κράτη στην άκρη τα δικά τους ζητήματα και να ασχολούνται με την κατάσταση στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ ή όπου αλλού; Γιατί μια χώρα στη μέση του πουθενά να ενδιαφέρεται αν θα ελέγχουν οι Ταλιμπάν ή το ΝΑΤΟ την Καμπούλ; Η πιο απλή και καλόπιστη απάντηση που θα μπορούσε να δώσει κανείς είναι πως ενδιαφέρονται για την προώθηση της ειρήνης και για την ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που καταπατώνται σε διάφορες χώρες. Σαφέστατα αυτή η απάντηση θα είχε βάση αν όλες αυτές οι χώρες είχαν καταφέρει ειρήνη στο εσωτερικό τους και με τους “γείτονές” τους. Πως γίνεται, όμως, να ζητάς ειρήνη στο Αφγανιστάν, ενώ ταυτόχρονα σφαγιάζεις τις μειονότητες στο εσωτερικό σου ή έχεις καθημερινές διαμάχες στα σύνορά σου; Μήπως υπάρχει μονόπλευρη θεώρηση της ειρήνης;

Είναι, νομίζω, ξεκάθαρο πως όλες αυτές οι χώρες σύρονται στον πόλεμο για να αποδείξουν την υπακοή και υποταγή τους στις μεγάλες δυνάμεις. Για παράδειγμα, οι Σκοπιανοί προσπαθούν να δείξουν πως είναι τα “καλά και υπάκουα παιδιά” των Βαλκανίων κάνοντας ό,τι ζητήσουν οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ευελπιστώντας σε μελλοντική βοήθειά τους σε διάφορα φλέγοντα εθνικά ζητήματα είτε έχουν σχέση με την Ελλάδα, είτε όχι. Παρόμοια και η Γεωργία που έχει νωπή στη μνήμη την εισβολή των Ρώσων. Το ίδιο κάνουν και οι Νοτιοκορεάτες που ενδέχεται να βλέπουν πιο πιθανή από ποτέ ενδεχόμενη εισβολή Βορειοκορεατών στα εδάφη τους και αναζητούν τη συνδρομή ΝΑΤΟ και ΗΠΑ… Κάτι ανάλογο συμβαίνει με Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία που επιδίδονται σε έναν ιδιότυπο “αγώνα” ποιός θα στείλει περισσότερους στρατιώτες για να κερδίσει την εύνοια των “ισχυρών” για τη μεταξύ τους διπλωματική διαμάχη… Τώρα, όσον αφορά την Τόνγκα δεν γνωρίζω αν έχει κάποια διαμάχη με άλλο κράτος, αλλά το λογικό είναι να ωφεληθεί με οικονομική ενίσχυση για την “προσφορά” της στην ειρήνη… Άλλωστε το ΑΕΠ της είναι αρκετά χαμηλό για να συντηρεί στρατό στο εξωτερικό!

Βλέπουμε, νομίζω, ξεκάθαρα πως η ειρήνη έχει πολλά παράδοξα στον πλανήτη αυτό! Άλλοι την καταπατούν οι ίδιοι, αλλά την επιδιώκουν για τους άλλους, ενώ άλλοι θέλουν να την επιβάλλουν ακόμα και με πόλεμο. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση, όμως, να ξεχνάμε αυτό που είχε πει ο Βενιαμίν Φραγκλίνος: Δεν υπήρξε ποτέ καλός πόλεμος ή κακή ειρήνη…