Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης

Αναμφισβήτητα η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί βασικό συστατικό για την αρμονική συμβίωση και ευημερία των μελών της κοινωνίας. Για το λόγο αυτό, η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. στις 26 Νοεμβρίου 2007 ανακήρυξε με το ψήφισμα A/RES/62/10 την 20η Φεβρουαρίου κάθε έτους ως Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Πρόκειται για μια ημέρα αναγνώρισης της ανάγκης για προώθηση των προσπαθειών για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η ανεργία.

Ο Ο.Η.Ε., με το δίκτυό του, έχει θέσει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του την επίτευξη της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) υιοθέτησε το 2008 τη “Διακήρυξη για την Κοινωνική Δικαιοσύνη για μια Δίκαιη Παγκοσμιοποίηση” (Declaration on Social Justice for a Fair Globalization), η οποία εστιάζει στη διασφάλιση της δικαιοσύνης στην απασχόληση, την κοινωνική προστασία, τον κοινωνικό διάλογο και το δικαίωμα στην εργασία. Αποτελεί το αποτέλεσμα των τριμερών διαβουλεύσεων που ξεκίνησαν στον απόηχο της έκθεσης της “Παγκόσμιας Επιτροπής για την Κοινωνική Διάσταση της Παγκοσμιοποίησης”. Με την υιοθέτηση αυτού του κειμένου, οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων, των εργοδοτών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων από 182 κράτη μέλη τονίζουν τον καίριο ρόλο της Οργάνωσης στην προσπάθεια για την επίτευξη της προόδου και της κοινωνικής δικαιοσύνης στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Η Διακήρυξη καθιερώνει την Αξιοπρεπή Εργασία, η οποία αναπτύχθηκε από το 1999, τοποθετώντας την στο επίκεντρο των πολιτικών της Οργάνωσης.

Η παγκοσμιοποίηση έχει δημιουργήσει ευκαιρίες και οφέλη για πολλούς, αλλά την ίδια στιγμή τα εκατομμύρια των εργαζομένων και των εργοδοτών σε όλο τον κόσμο έχουν να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις. Παρά την αρχική αισιοδοξία, η παγκοσμιοποίηση δεν επέφερε μια εποχή ευημερίας για όλους. Το 2001 είχε εκτιμηθεί ότι σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε για $2 ή λιγότερο την ημέρα, ενώ περίπου 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ή το 21% του παγκόσμιου πληθυσμού, ζούσαν για $1 ή λιγότερο την ημέρα! Κανένα έθνος δεν είναι άτρωτο: για παράδειγμα, σε 20 βιομηχανικές χώρες πάνω από το 10% του πληθυσμού κατά μέσο όρο ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας στα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Οι ανισότητες στο εσωτερικό πολλών χωρών και μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων χωρών του κόσμου έχουν επίσης αυξηθεί εκθετικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Το 1960 το εισοδηματικό χάσμα μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερου πέμπτου του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν 30 προς 1. Μέχρι το 1999, είχε αυξηθεί σε 74 προς 1. Το 1995 το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ των πλουσιότερων 20 χωρών ήταν 37 φορές ο μέσος όρος των φτωχότερων 20, ένα χάσμα που διπλασιάστηκε τα τελευταία 40 χρόνια.

Είναι προφανές πως η ανισότητα, όχι μόνο οδηγεί σε μείωση της παραγωγικότητας, αλλά και εκτρέφει τη φτώχεια, την κοινωνική αστάθεια, ακόμη και τις συγκρούσεις. Αυτό αντιμετωπίζεται μόνο με κοινωνική δικαιοσύνη. Κοινωνική δικαιοσύνη σημαίνει ένα κράτος που λειτουργεί καλά για όλους όσους ζουν και εργάζονται μέσα στα όριά του. Αυτό περιλαμβάνει την ισότιμη πρόσβαση όλων στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, τη στέγαση, καθώς και την ασφαλή και αξιοπρεπή εργασία. Είναι “μια κοινωνία για όλους”, όπου όλοι ανεξαιρέτως μπορούν να ασκήσουν πλήρως τα δημοκρατικά δικαιώματά τους και να έχουν την ευκαιρία να συνεισφέρουν σε ισότιμη βάση με τους άλλους.

Ο όρος κοινωνική δικαιοσύνη δεν έχει κάποιον σαφή ορισμό. Περιλαμβάνει, όμως, την ισονομία, την ελευθερία και τη δυνατότητα ίσων ευκαιριών. Αυτές είναι αξίες που κάθε κοινωνία θα πρέπει να έχει προκειμένου να ευημερεί αυτή και τα μέλη της μακριά από συγκρούσεις και ανώμαλες καταστάσεις που οδηγούν στο αντίθετο. Δεν θα πρέπει, όμως, να περιορίζουμε αυτές τις αξίες στα στενά όρια μιας ολιγομελούς κοινωνίας. Πρέπει να αποτελούν κτήση όλης της ανθρωπότητας και όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι θα πρέπει να τις σέβονται και να τις προάγουν! Όπως τονίζει και ο Γενικός Γραμματέας του Ο.Η.Ε. Ban Ki-moon στο μήνυμά του για την ημέρα: “Όσο επιδιώκουμε να οικοδομήσουμε τον κόσμο που θέλουμε, ας εντείνουμε τις προσπάθειές μας για την επίτευξη μιας πιο περιεκτικής, δίκαιης και βιώσιμης πορείας ανάπτυξης που βασίζεται στο διάλογο, τη διαφάνεια και την κοινωνική δικαιοσύνη.”