Erasmus+

Το τέλος του έτους θα σημάνει και την αρχή μιας νέας εποχής για τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό. Τα προγράμματα της επταετίας 2007-2013 ολοκλήρωσαν τον κύκλο τους και θα αντικατασταθούν για την περίοδο 2014-2020 από το Erasmus+. Αυτό συμβαίνει επειδή ο προϋπολογισμός (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο) της Ευρωπαϊκής Ένωσης δομείται σε επταετείς κύκλους.

Οι διαπραγματεύσεις για την υιοθέτηση του νέου προγράμματος είχαν μεγάλη διάρκεια και ένταση. Σε αυτές πήραν μέρος τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και οργανώσεις και φορείς νεολαίας από όλη την Ευρώπη. Το κυριότερο σημείο των διαπραγματεύσεων αποτέλεσε το οικονομικό σκέλος του προγράμματος, καθώς θα έπρεπε να καθοριστεί όχι μόνο το ύψος του συνολικού προϋπολογισμού, αλλά και το πως θα διανεμηθεί στους επιμέρους τομείς και τελικά πως θα υλοποιηθούν οι δράσεις του προγράμματος.

Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο των διαπραγματεύσεων αποτέλεσε η ονομασία του νέου προγράμματος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρχικά πρότεινε να ονομαστεί “Erasmus for All”, ως συνέχεια του άκρως επιτυχημένου προγράμματος φοιτητικής κινητικότητας Erasmus. Όμως, η εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Doris Pack, πρότεινε να ονομαστεί “Program YES Europe (Youth, Education, Sport)”, αλλά ούτε κι αυτή η πρόταση ευδοκίμησε. Τελικά, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν στην οριστική ονομασία του προγράμματος ως “Erasmus+”.

Το Erasmus+ εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 19 Νοεμβρίου 2013 και θα αντικαταστήσει για την επόμενη επταετία τα υφιστάμενα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δια βίου μάθηση (Comenius, Erasmus, Grundtvig, Leonardo da Vinci), τη νεολαία (Youth in Action), καθώς και τα προγράμματα διεθνούς συνεργασίας (Alfa, Edulink, Erasmus Mundus, Tempus και το πρόγραμμα συνεργασίας με τις βιομηχανικές χώρες).

Με προϋπολογισμό που αγγίζει τα 14,7 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή 40% αυξημένο σε σχέση με τα τρέχοντα προγράμματα, το Erasmus+ αποτελείται από τρεις βασικές δράσεις: α. Μαθησιακή κινητικότητα ατόμων, β. Συνεργασία για καινοτομία και ανταλλαγή καλών πρακτικών και γ. Ενίσχυση σε θέματα μεταρρύθμισης πολιτικής. Η κινητικότητα συνεχίζει να αποτελεί το βασικό στόχο και αυτού του προγράμματος και για αυτό θα λάβει τουλάχιστον το 63% του προϋπολογισμού, ενώ οι άλλες δυο δράσεις θα λάβουν από 28% και 4,2% αντίστοιχα.

Στο Erasmus+ δεν θα συμμετέχουν μόνο νέοι που κατάγονται από τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής σε νέους από τα κράτη μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία), από την Ελβετία, από τις υποψήφιες προς ένταξη στην Ε.Ε. χώρες, καθώς και από χώρες που καλύπτονται από την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας. Υπεύθυνος φορέας για την υλοποίηση του προγράμματος είναι ο Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Μέσων και Πολιτισμού (EACEA), ενώ Εθνική Μονάδα για την Ελλάδα είναι το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ).

Το Erasmus+ αποτελεί μια νέα προσέγγιση στον τομέα της νεολαίας. Προωθεί τις συνέργιες μεταξύ τυπικής και μη-τυπικής μάθησης και τη διατομεακή συνεργασία με την αγορά. Συνδέεται στενά με τους στόχους της αναπτυξιακής στρατηγικής “Ευρώπη 2020”, η οποία στοχεύει μεταξύ άλλων στην αύξηση της πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη μείωση της πρόωρης αποχώρησης από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Επίσης, στοχεύει στην ανάδειξη καινοτόμων δράσεων για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της απασχολησιμότητας.

Εκτιμάται πως το Erasmus+ θα ωφελήσει περισσότερα από 4 εκατομμύρια νέους και ενήλικες. Από αυτούς, τα 2 εκατομμύρια είναι φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ οι 500.000 θα συμμετέχουν σε προγράμματα εθελοντισμού και ανταλλαγών νέων. Από τις χρηματοδοτήσεις θα ωφεληθούν επίσης 125.000 ιδρύματα, φορείς και οργανώσεις. Υπολογίζεται πως την περίοδο 2007-2013 στα πλαίσια των υφιστάμενων προγραμμάτων έλαβαν υποτροφίες για σπουδές, κατάρτιση, εργασιακή εμπειρία και εθελοντισμό στο εξωτερικό περίπου 2,7 εκατομμύρια άτομα. Στην Ελλάδα τα άτομα αυτά ανέρχονται περίπου στις 50.000.

Μέσα από το Erasmus+ θα υπάρξει για πρώτη φορά πρόβλεψη στον προϋπολογισμό για τον αθλητισμό. Περίπου 265 εκατομμύρια ευρώ (1,8% του προϋπολογισμού) θα διατεθούν για την ανάπτυξη του αθλητισμού μέσω 600 συμπράξεων και αθλητικών εκδηλώσεων. Σημαντικό ρόλο μέσα στο Erasmus+ έχει και το πρόγραμμα Jean Monnet που θα καρπωθεί το 1,9% του συνολικού προϋπολογισμού. Το πρόγραμμα Jean Monnet στοχεύει στην προώθηση της αριστείας στις σπουδές ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και μέσω αυτού θα υποστηριχθούν διδάσκοντες, διδασκόμενοι και Κέντρα Αριστείας σε όλο τον κόσμο.

Σε μια εποχή που η ανεργία μαστίζει τους νέους της Ευρώπης, η οικονομική κρίση βαθαίνει και οι ευκαιρίες απασχόλησής τους μειώνονται δραματικά, το Erasmus+ φιλοδοξεί να δώσει στους (νέους και μεγαλύτερους σε ηλικία) Ευρωπαίους το έναυσμα να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, να εργαστούν ή να σπουδάσουν εκεί, να προσφέρουν εθελοντισμό και εν τέλει να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και την ικανότητα απασχολησιμότητας. Βασιζόμενο στην επιτυχία των υφιστάμενων προγραμμάτων, το Erasmus+ θα προσπαθήσει να συμβάλλει στην πτώση της ανεργίας των νέων, καθώς και την προώθηση της μη-τυπικής μάθησης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αν θα το καταφέρει θα το διαπιστώσουμε στην πράξη μέσα στην επόμενη επταετία...

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο 6ο τεύχος του περιοδικού νεολαίας YMagazine.