8 Σεπτεμβρίου 2008

8 Σεπτεμβρίου: Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού «Ο αλφαβητισμός είναι το καλύτερο γιατρικό»


H 8η Σεπτεμβρίου έχει ανακηρυχτεί Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού από την UNESCO στις 17 Νοεμβρίου 1965. Εορτάστηκε για πρώτη φορά το 1966. Σκοπός της είναι να αναδείξει τη σημασία της καταπολέμησης του αναλφαβητισμού για τα άτομα, τις κοινότητες και τις κοινωνίες. Με αφορμή αυτήν την ημέρα διοργανώνονται εορτασμοί ανά τον κόσμο. Το φετινό της μήνυμα είναι: «Ο αλφαβητισμός είναι το καλύτερο γιατρικό».

Εκτιμάται ότι 781 εκατομμύρια ενήλικοι ζουν χωρίς βασικές ικανότητας αλφαβητισμού, από τα οποίους τα 2/3 είναι γυναίκες. Επίσης, περίπου 103 εκατομμύρια παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε σχολείο και, έτσι, δε μαθαίνουν να διαβάζουν, να γράφουν ή να μετρούν.


Σύμφωνα με την "Αναφορά Παγκόσμιας Παρατήρησης για την Εκπαίδευση για όλους -2006" της UNESCO, η Νότια και η Δυτική Ασία έχουν το χαμηλότερο περιφερειακό ποσοστό αλφαβητισμού (58.6%) και ακολουθούνται από την υποσαχάρια Αφρική (59.7%) και τα αραβικά κράτη (62.7%). Οι χώρες με το χαμηλότερο ποσοστό αλφαβητισμού είναι η Μπουρκίνα Φάσο (12.8%), ο Νίγηρας (14.4%) και το Μαλί (19%). Η αναφορά δείχνει μια ξεκάθαρη σχέση ανάμεσα στον αναλφαβητισμό και τις χώρες με οξύ πρόβλημα φτώχειας, καθώς και τον αναλφαβητισμό και προκαταλήψεων εις βάρος των γυναικών.


Ο ΟΗΕ ορίζει ως αναλφαβητισμό την αδυναμία να διαβάσει ή να γράψει κανείς μια απλή πρόταση σε οποιαδήποτε γλώσσα. Έτσι, αυτά τα ποσοστά αναφέρονται μόνο στο βασικό, και όχι τον περιεκτικότερο, αλφαβητισμό.


Στην Ελλάδα αναλφάβητος θεωρείται όποιος δεν έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στο εξατάξιο δημοτικό σχολείο, ενώ άλλες χώρες για να χαρακτηρίσουν κάποιον εγγράμματο αρκούνται στη γνώση γραφής και ανάγνωσης. Στην Ελλάδα, το ποσοστό των εγγραμμάτων ενηλίκων φθάνει το 91% του πληθυσμού (94% άνδρες και 88% γυναίκες, ποσοστό ιδιαίτερα χαμηλό για μια χώρα - μέλος της Ε.Ε., 560 χιλιάδες Ελληνίδες δεν έχουν τελειώσει το δημοτικό). Αντίθετα, το ποσοστό των εγγραμμάτων ανηλίκων ως 15 ετών κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα (99,5% στο σύνολο - 99,4% στους άνδρες και 99,5% στις γυναίκες).


Το 2005 ξεκίνησε η Πρωτοβουλία Αλφαβητισμού για την Ενδυνάμωση της UNESCO και που έχει ως στόχο να βοηθήσει να μειωθεί στο μισό ως το 2015 το ποσοστό του ενήλικου αναλφάβητου πληθυσμού στον κόσμο. Η πρωτοβουλία αυτή πραγματοποιεί δράσεις σε 35 χώρες με ποσοστό αλφαβητισμού λιγότερο από 50% ή με περισσότερους από 10 εκατομμύρια αναλφάβητους και είναι σχεδιασμένη για να φέρει σε πέρας τους στόχους της Δεκαετίας Αλφαβητισμού του ΟΗΕ (2003-2012).


Το ποσοστό αναλφαβητισμού ασφαλώς ήταν πολύ μεγαλύτερο παλιότερα. Πριν ανακαλυφθεί η τυπογραφία, το βιβλίο είχε μικρή διάδοση και πολλοί λίγοι, και μάλιστα οι προνομιούχοι, ήξεραν να διαβάζουν και να γράφουν. Οι μάζες παρέμεναν αγράμματες, αστοιχείωτες και γι’ αυτό υπάκουες στις θελήσεις των φεουδαρχών και των μεγαλοκτηματιών. Λόγοι σκοπιμότητας συντελούσαν στη διατήρηση του αναλφαβητισμού. Εκείνος που μορφωνόταν, δεν ανεχόταν την εκμετάλλευση από το γαιοκτήμονα. Απαιτούσε καλύτερες συνθήκες ζωής και επαναστατούσε. Αυτό το τελευταίο δεν συνέφερε καθόλου τους φεουδάρχες του μεσαίωνα, τους τσιφλικάδες των νεώτερων χρόνων. Με τη διάδοση του βιβλίου, την Αναγέννηση και τον Ανθρωπισμό τα πράγματα άλλαξαν. Αυτοί που ήθελαν να μορφωθούν, έστω κι αν δεν ανήκαν σε προνομιούχες τάξεις, γίνονταν όλο και περισσότεροι. Τα σχολεία άρχισαν να γεμίζουν και με μαθητές από την αγροτική και εργατική τάξη.


Πολλοί είναι οι λόγοι που μπορεί να αιτιολογήσουν τον αναλφαβητισμό, όχι όμως και να τον δικαιολογήσουν. Αρχικά, πρέπει να τονιστεί ότι οι σημερινοί αναλφάβητοι είναι κυρίως άνθρωποι μεγάλης ηλικίας. Υπάρχουν, βέβαια, και εξαιρέσεις, αλλά είναι ελάχιστες. Οι νέοι γνωρίζουν να γράφουν το όνομά τους, να βάζουν την υπογραφή τους, οπότε δεν μπορούν να θεωρηθούν αναλφάβητοι. Με τον όρο δηλώνεται εκείνος που δεν ξέρει καθόλου γράμματα. Από την άποψη, λοιπόν, αυτή πρέπει να εξετάσουμε το φαινόμενο κι έχοντας υπόψη ότι σε πολύ καθυστερημένες χώρες της Αφρικής ή της Ασίας ο αναλφαβητισμός επεκτείνεται και σε άτομα νεαρής ηλικίας. Φαίνεται, έτσι, ότι η υπανάπτυξη και κοινωνική καθυστέρηση έχει ιδιαίτερη σημασία για την παιδεία των κατοίκων.


Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η υπανάπτυξη και η καθυστέρηση της κοινωνίας. Είναι παρατηρημένο ότι η αγραμματοσύνη συμβαδίζει με την αθλιότητα και τη δυστυχία. Αυτό αποδεικνύεται από το παράδειγμα των λαών της Αφρικής και της Ασίας, που οι περισσότεροι δεν έχουν μάθει γράμματα. Ζούσαν και ζουν πολλοί μέχρι σήμερα κάτω από την πιο στυγνή εκμετάλλευση, μέσα στην πιο στυγνή δουλεία, θύματα των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών.
Οι μεγαλύτερες αναταραχές και αναστατώσεις γίνονται σε περιοχές όπου το ποσοστό αναλφαβητισμού είναι αυξημένο. Οι τυφλές μάζες, ζώντας μέσα στο σκοτάδι της υπανάπτυξης, παρασύρονται εύκολα από τα πάθη τους, τους δελεασμούς και τις ψεύτικες υποσχέσεις, γίνονται όργανα εκμετάλλευσης εκείνων που επιδιώκουν ικανοποίηση προσωπικών συμφερόντων. Ξυπνώντας από το λήθαργο δεν μπορούν να κατευθύνουν σωστά την κρίση και το λογικό τους, ρίχνονται στον αγώνα χωρίς να προβλέψουν το μέλλον, σε κάθε εμπόδιο οπισθοχωρούν τρομαγμένοι και κλείνονται πάλι στον εαυτό τους. Πολλές φορές, η αφύπνιση είναι τόσο ζωηρή, ώστε απειλεί να κλονίσει την παγκόσμια ειρήνη. Όμως, ο αγώνας τους αποβαίνει άκαρπος, γιατί λείπει η οργάνωση και η παιδεία.


Όταν ο άνθρωπος είναι αναλφάβητος, δύσκολα διατηρεί, ακόμα και όταν την αποκτήσει, την ελευθερία του. Η διατήρηση του αγαθού αυτού απαιτεί εσωτερική καλλιέργεια και εξοπλισμό, που μόνο η πλήρης αγωγή και μάθηση μπορεί να δώσει. Τεράστια κύματα ανθρώπων ζητούν την ελευθερία τους, χωρίς να είναι σε θέση να τη διατηρήσουν, χωρίς να την επιδιώκουν με τη μόρφωση. Πολλές είναι οι περιπτώσεις που εγκαταλείπουν την πραγματική ελευθερία, για να δεσμευτούν και να γίνουν δούλοι ενός «ηγέτη», υπακούοντας πιστά στις εντολές και τις κατευθύνσεις του. Οι χιτλερικοί στρατιώτες, οι προδότες, για παράδειγμα, ήταν συνήθως άνθρωποι αγράμματοι, που φανατίζονταν και πουλούσαν τον εαυτό τους για το κέρδος.


Ο αγράμματος άνθρωπος εύκολα κλονίζεται και κάνει κακό. Η ψυχή του μένει ακαλλιέργητη και ο χαρακτήρας του σκληρός και ακατέργαστος. Είναι μονοκόμματος και δογματικός. Όσες φορές αποκτήσει κάποιο αξίωμα, θεωρεί τον εαυτό του σπουδαίο πρόσωπο, υποτιμά και βασανίζει τους άλλους. Καταντά εγωιστής, αλαζονικός, σχεδόν θεοποιεί τον εαυτό του. Έχει αυτό ως αποτέλεσμα τη σύγκρουση με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας, την προστριβή, την αναταραχή.


Ο αναλφαβητισμός έχει ως συνέπεια τη δεισιδαιμονία, την πρόληψη. Ο αγράμματος είναι και ακαλλιέργητος, φοβάται τα πάντα και συνδυάζει διάφορα γεγονότα, έτσι που κάθε ενέργεια του να καθορίζεται απ’ αυτά. Η άγνοια των πολιτών, που οφείλεται στην αγραμματοσύνη, συντελεί στην οπισθοδρόμηση της χώρας. Δεν ενδιαφέρονται ούτε καταλαβαίνουν όσα συμβαίνουν στον πολιτικό χώρο. Η ζωή τους περνά ανάμεσα στο σπίτι και το χωράφι, δεν μπορούν να βοηθήσουν καθόλου στη γενική και εθνική αναδιοργάνωση και αναβίωση.


Κράτη που παρουσιάζουν μεγάλο ποσοστό αναλφαβητισμού, βρίσκονται πολύ πίσω από πολιτιστική και οικονομική άποψη. Στο διεθνή χώρο βλέπουμε να προηγούνται και να δεσπόζουν τα κράτη εκείνα, όπου το ποσοστό αναλφάβητων πλησιάζει το μηδέν. Ο καλύτερος εξοπλισμός ενός κράτους είναι η παιδεία, η πνευματική καλλιέργεια των μελών του, μια και σήμερα η υπεροχή και ο ανταγωνισμός δεν στηρίζεται πια στη σωματική δύναμη, αλλά στην πνευματική. Η τελευταία είναι άμεσα συνυφασμένη με τη μόρφωση. Ο αναλφαβητισμός επιδρά σημαντικά στην όλη εξέλιξη μιας χώρας, όσο μικρό κι αν είναι το ποσοστό. Οι λίγοι αναλφάβητοι αποτελούν τροχοπέδη στην πρόοδο και τον πολιτισμό, είναι εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί.


Αν ο πολιτισμένος κόσμος θέλει να λέγεται ακόμα πολιτισμένος, αν θέλει να ζει ειρηνικά και να προοδεύει απρόσκοπτα, πρέπει να φροντίσει να καταστήσει τους ανθρώπους μετόχους της κοινής κληρονομιάς όλων των αιώνων. Αυτό θα το πετύχει, αν κατορθώσει να εξαφανίσει τους αναλφάβητους σε όλο τον κόσμο, αν δηλαδή ενδιαφερθεί και γι’ αυτούς τους ανθρώπους και τους οδηγήσει στο φως μέσα από το σκοτάδι της αμάθειας. Θα είναι πραγματικός άθλος η ολοκληρωτική εξαφάνιση του αναλφαβητισμού και η τροφοδότηση, σε δεύτερο στάδιο, των ανθρώπων με τους καρπούς του πνεύματος. Η πνευματική καλλιέργεια είναι η καλύτερη εγγύηση της εθνικής επιβίωσης.


Για τους λόγους αυτούς πρέπει τα κράτη και οι κυβερνήσεις των υπανάπτυκτων κυρίως χωρών, όπου το φαινόμενο είναι πιο συνηθισμένο, να φροντίσουν για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού. Η υπόθεση έχει περιέλθει βέβαια σε παγκόσμιες οργανώσεις και οργανισμούς, αλλά απαιτείται και η ιδιαίτερη προσοχή κάθε κράτους.


Καθήκον, λοιπόν, όλου του πολιτισμένου κόσμου είναι να καταπολεμήσει τη δυστυχία και αθλιότητα, που προκαλεί η αγραμματοσύνη. Παράλληλα με τις κατακτήσεις στο Διάστημα και την αλματώδη άνοδο της τεχνικής, πρέπει να αντιληφθούμε ότι είναι απαραίτητη και η μόρφωση των λαών, η πνευματική καλλιέργεια. Η μελανή κηλίδα στην ιστορία της σύγχρονης κοινωνίας, ο αναλφαβητισμός, πρέπει να σβηστεί, γιατί τότε μόνο η κοινωνική ζωή θα είναι ήρεμη και η πρόοδος απρόσκοπτη. Ας αναλάβουμε με πείσμα την προσπάθεια να μην υπάρξει ούτε ένας αγράμματος πάνω στη Γη.

Related Posts with Thumbnails

  © Blogger templates Newspaper III by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP