1986-2011: 25 χρόνια από τη δολοφονία του Ούλοφ Πάλμε

Στις 28 Φεβρουαρίου 1986 τα μεσάνυκτα, περπατώντας σε κεντρικό δρόμο της Στοκχόλμης δολοφονείται από άγνωστο άνδρα ο Ούλοφ Πάλμε. Την περίοδο εκείνη διατελλούσε Πρωθυπουργός της Σουηδίας, όμως ήταν κάτι περισσότερο: ένας σοσιαλδημοκράτης-πρότυπο για συντρόφους του κι ένας αξιοθαύμαστος πολιτικός σε όλο τον κόσμο.

Γεννημένος το 1927, ο Ούλοφ Πάλμε ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική από νεαρή ηλικία και ανακηρύχθηκε αρχηγός του Σουηδικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος το 1969. Παρότι η οικογένειά του άνηκε στην ανώτερη οικονομική τάξη, ο Πάλμε ασπάστηκε τα σοσιαλδημοκρατικά ιδεώδη επηρεασμένος ιδιαίτερα από τα ταξίδια του στις ΗΠΑ και τις χώρες του λεγόμενου “Τρίτου Κόσμου”, όπου αντίκρισε βαθιές οικονομικές ανισότητες και φυλετικούς διαχωρισμούς. Οι τρεις κύριες επιρροές που τον ώθησαν στον Σοσιαλισμό ήταν μια συζήτηση το 1947 ανάμεσα στον σοσιαλδημοκράτη Ernst Wigforss τον συντηρητικό Jarl Hjalmarson και τον φιλελεύθερο Elon Andersson, το ταξίδι του στην Ασία το 1953 όπου κατανόησε τις συνέπειες της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού και τέλος, το διάστημα που έζησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’40 όπου συνειδητοποίησε την έκταση του ρατσισμού κατά των έγχρωμων. Το 1969 εκλέχθηκε Πρωθυπουργός της Σουηδίας έως το 1976, ενώ επανεκλέχθηκε το 1982.

Ως πολιτικός ηγέτης μιας νέας γενιάς Σουηδών σοσιαλδημοκρατών, ο Ούλοφ Πάλμε χαρακτηρίστηκε ως “επαναστατικός μεταρρυθμιστής”. Προέβη σε σε σημαντικές συνταγματικές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό, όπως η αφαίρεση της τελευταίας συνταγματικής εξουσίας του μονάρχη. Καθιέρωσε νόμους που ενίσχυαν τους εργαζόμενους έναντι των εργοδοτών. Επί των ημερών του ενισχύθηκε η κοινωνική ασφάλεια, η φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων και η δημόσια υγεία, ενώ ο Πάλμε υποστήριζε ενεργά την ισότητα των φύλων. Ένας πρωτοπόρος της “πράσινης πολιτικής”, ο Ούλοφ Πάλμε, γνώριζε τις επιπτώσεις των ορυκτών καυσίμων και πίστευε στη χρήση πυρηνικής ενέργειας, τουλάχιστον για μια μεταβατική περίοδο.

Ο Ούλοφ Πάλμε ξεπέρασε τα στενά όρια της σουηδικής πολιτικής σκηνής και αποτέλεσε μια ευρέως αναγνωρισμένη πολιτική προσωπικότητα στη διεθνή σκηνή. Επέκρινε σκληρά τις ΗΠΑ για τον πόλεμο του Βιετνάμ, αντιτέθηκε στην κατάπνιξη της “Άνοιξης της Πράγας” από τη Σοβιετική Ένωση, τάχθηκε ενάντια στη διάδοση των πυρηνικών όπλων και επέκρινε τα καθεστώτα του Φράνκο και του Πινοσέτ σε Ισπανία και Χιλή αντίστοιχα. Αντιπάλεψε το άπαρτχαϊντ και υποστήριξε τις οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Νοτίου Αφρικής, στήριξε (πολιτικά και οικονομικά) το “Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο” (ANC) και τον “Οργανισμό για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης” (PLO), ενώ συναντήθηκε με τον Φιντέλ Κάστρο. Τέλος, υπήρξε διαμεσολαβητής στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ και στήριξε το “Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης Φαραμπούντο Μαρτί” (FMLN-FDR) και τους “Σαντινίστας” (FSLN) σε Ελ Σαλβαδόρ και Νικαράγουα αντίστοιχα! Όλα αυτά απέφεραν στον Πάλμε αρκετούς φίλους στο εξωτερικό, αλλά και αρκετούς εχθρούς…

Ο Πάλμε όντας φιλήσυχος άνθρωπος και φιλειρηνιστής δεν διέθετε προσωπική φρουρά κι αυτό ουσιαστικά τού στοίχησε τη ζωή του. Το τεράστιο μέγεθος του πολιτικού αυτού ανδρός φάνηκε και μετά θάνατον αφού εκατοντάδες χώρες τον τίμησαν με ονοματοδοσία οδών, πάρκων κτλ. Μερικές από αυτές τις χώρες είναι η Ελλάδα, η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Κούβα, η Δανία, η Αυστρία, η Δομινικανή Δημοκρατία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Ινδία, το Ιράκ, η Ιταλία, η Μοζαμβίκη, η Ναμίμπια, η Ολλανδία, η Νικαράγουα, η Ρωσσία, η Σερβία, η Ισπανία, η Σουηδία, η Τουρκία και οι ΗΠΑ! Η δολοφονία του Πάλμε ήταν η πρώτη πολιτική δολοφονία στη σύγχρονη σουηδική ιστορία, αλλά όχι η τελευταία. Μόλις το 2003, η, επίσης, σοσιαλδημοκράτισσα υπουργός Εξωτερικών Anna Lindh δολοφονήθηκε στη Στοκχόλμη.

Η απουσία του Πάλμε και άλλων ιστορικών αριστερών Ευρωπαίων πολιτικών ηγετών είναι σήμερα περισσότερο εμφανής παρά ποτέ, όπου η Ευρώπη βρίσκεται στη δίνη της οικονομικής κρίσης και στο έλεος των κερδοσκόπων. Η έλλειψη αγνού αριστερού, σοσιαλιστικού ή σοσιαλδημοκρατικού προσανατολισμού της Ευρώπης μάς έχει οδηγήσει ουσιαστικά σε αυτό το τέλμα. Ένα από αυτά που μπορούμε εμείς να κάνουμε είναι να αποτελέσουμε άξιους συνεχιστές του βαρυσήμαντου έργου του Ούλοφ Πάλμε στην πράξη!

Read more...

Ο Λόγος του Βασιλιά

Ένας βραδύγλωσσος Βασιλιάς, μια επίμονη Δούκισσα, ένας Αυστραλός λογοθεραπευτής κι ένας Παγκόσμιος Πόλεμος συνθέτουν το σκηνικό για ένα ιστορικό διάγγελμα, τον Λόγο του Βασιλιά. Σενάριο ταινίας, ιστορικό γεγονός ή και τα δυο;

Στις 14 Δεκεμβρίου 1895 γεννιέται ο δευτερότοκος γιός του Βασιλιά (τότε διαδόχου) του Ηνωμένου Βασιλείου Γεωργίου Ε’. Το όνομά του είναι Albert Frederick Arthur George, αλλά η οικογένεια τον αποκαλεί με το χαϊδευτικό “Bertie”. Το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε ήταν ιδιαίτερα καταπιεστικό. Ο αυστηρός πατέρας του, η καταπολέμηση της φυσικής του αριστεροχειρίας, η επώδυνη θεραπεία με μεταλλικούς νάρθηκες για τα στραβά του πόδια, ο πρόωρος θάνατος του μικρού του αδερφού είναι μερικές από τις βασικές ψυχολογικές αιτίες που του προκαλούν τραύλισμα. Ακόμα και η παραμάνα του, που συμπαθούσε τον αδερφό του, τον τσιμπούσε σκόπιμα πριν από την ημερήσια παρουσίαση στους γονείς του, ώστε να κλαίει και να μην θέλουν καν να τον δουν…

Το 1925 η πολυαναμενόμενη ομιλία του στη λήξη της Βρετανικής Αυτοκρατορικής Έκθεσης στο στάδιο Wembley καταλήγει σε φιάσκο και κλονίζει τους χιλιάδες θεατές! Ο πρίγκιπας τότε δοκιμάζει αρκετές θεραπείες για να αντιμετωπίσει τη βραδυγλωσσία του που, όμως, αποτυγχάνουν και έτσι τον αναγκάζουν να τα παρατήσει. Η σύζυγός του, Δούκισσα του Γιόρκ, τον πείθει να επισκεφθεί τελικά έναν Αυστραλό λογοθεραπευτή, τον Lionel Logue. Οι αμφιλεγόμενες πρακτικές του Logue, οι οποίες ορισμένες φορές καταπατούν ακόμα και το πρωτόκολλο, έχουν κάποια θετικά αποτελέσματα.

Ο Βασιλιάς Γεώργιος Ε’ πεθαίνει τον Ιανουάριο του 1936 και τη θέση του στο θρόνο παίρνει ο πρωτότοκός του γιός, αδερφός του Bertie, με το όνομα Εδουάρδος Η’. Ο Εδουάρδος έχει ένα αδύνατο σημείο: θέλει να παντρευτεί μια χωρισμένη αμερικανίδα κοσμική, την Wallis Simpson. Ο ενδεχόμενος γάμος του Βασιλιά θα προκαλούσε συνταγματική κρίση. Τελικά, ο Εδουάρδος για να αποφύγει αυτή την κρίση παραιτείται από το θρόνο για να παντρευτεί την αγαπημένη του κι έτσι, επόμενος Βασιλιάς θα πρέπει να ενθρονιστεί ο Bertie! Ο Logue ετοιμάζει τον Bertie για την ομιλία του στην τελετή ενθρόνισης στο αβαείο του Westminster αν και οι παράδοξοι τρόποι συμπεριφοράς του και η απαξίωση των θεσμών της Βρετανικής Βασιλείας ανησυχούν αρκετούς από τους παριστάμενους και τον ίδιο τον Bertie. Ο Bertie μετονομάζεται σε Βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ’.

Ένα σημαντικό γεγονός έρχεται να σημαδέψει τη φιλία των δύο ανδρών, να αποδείξει την θετική έκβαση της θεραπείας που πρότεινε ο Logue και να καθοδηγήσει ένα ολόκληρο έθνος. Τον Σεπτέμβρη του 1939 η Γερμανία κηρύσσει πόλεμο στην Αγγλία και ο Βασιλιάς πρέπει να κάνει ομιλία στο ραδιόφωνο προς τον βρετανικό λαό για να το ανακοινώσει. Ο Logue βρίσκεται μαζί με το Βασιλιά καθ’ όλη τη διάρκεια της ομιλίας και τον καθοδηγεί. Το αποτέλεσμα τούς δικαιώνει και ενθουσιάζει τους Βρετανούς δίνοντάς τους στήριξη για τον πόλεμο που θα ακολουθούσε.

Ο πόλεμος τελείωσε, πολλές ομιλίες ακολούθησαν, αλλά η φιλία του Βασιλιά με τον λογοθεραπευτή δεν έσβησε. Ο Γεώργιος ΣΤ’ ως ελάχιστη ένδειξη ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης απέδωσε στον Logue τον τίτλο του Διοικητή της Βασιλικής Βικτωριανής Τάξης το 1944, ενώ η φιλία τους κράτησε ως το θάνατο του Βασιλιά, το 1952. Τον διαδέχθηκε η Βασίλισσα Ελισάβετ Β’ που παραμένει ως σήμερα στο θρόνο…

Όλα τα παραπάνω αποτελούν το σενάριο της ταινίας “Ο Λόγος του Βασιλιά”. Ομολογώ πως ελάχιστα από αυτά ήξερα πριν δω την καταπληκτική αυτή ταινία. Αργότερα, αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες στο διαδίκτυο ανακάλυψα πως όλα αυτά τα γεγονότα μόνο φανταστικά δεν είναι! Το σενάριο βασίζεται σε ιστορικώς τεκμηριωμένα γεγονότα και πολλοί την εκθειάζουν για την ιστορική της ακρίβεια.

Ποιός θα περίμενε πως μια αυτοκρατορία με πολλές αποικίες σε όλο τον κόσμο, με μεγάλη στρατιωτική και οικονομική ισχύ και με νικηφόρους πολέμους θα βασιλευόταν από έναν βραδύγλωσσο μονάρχη; Ένας Βασιλιάς που υπέφερε ως παιδί εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων του, από την οικογένεια και την παραμάνα του, οδήγησε τη χώρα στην τελική επικράτηση. Εξήντα περίπου χρόνια μετά, η ταινία που το αποκαλύπτει διεκδικεί με αξιώσεις πολλά βραβεία Όσκαρ. Τα αξίζει! Αυτό που μένει, όμως, σαν δίδαγμα σε εμάς είναι πως η ιστορία κρύβει τελικά πολλά μυστικά, ελάχιστα από τα οποία έχουν αποκαλυφθεί στη διάρκεια των αιώνων…

Read more...

Αθλητικός μεσαίωνας

Ντροπή! Αυτή είναι η μοναδική λέξη που μπορεί να εκφράσει τα όσα συνέβησαν χτες στο στάδιο “Γ. Καραϊσκάκης”. Όποιος υγιώς σκεπτόμενος φίλαθλος παρακολούθησε τον αγώνα Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός σίγουρα θα εύχεται όλα αυτά τα τραγελαφικά γεγονότα να μην επαναληφθούν σε άλλο ελληνικό γήπεδο.

Είναι γνωστό σε όλους πως το ποδόσφαιρο αποτελεί το δημοφιλέστερο άθλημα του πλανήτη και η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι περισσότεροι Έλληνες παρακολουθούν με προσήλωση αγώνες ποδοσφαίρου ελληνικών ή ξένων ομάδων. Παρόλα αυτά έχουμε ένα θλιβερό προνόμιο που εκλείπει από όλες τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες: την σχετιζόμενη με αθλητικά γεγονότα βία.

Σε καμία προηγμένη χώρα δεν νοείται οι αγώνες να ξεκινούν με δεκάδες λεπτά καθυστέρησης επειδή το γήπεδο έχει μετατραπεί σε θάλαμο αερίων από τα καπνογόνα, καθώς και να κινδυνεύει η σωματική ακεραιότητα αθλητών εντός του αγωνιστικού χώρου. Όλα αυτά φυσικά δεν ισχύουν στην “Ελλάδα της παράγκας”, όπως αρκετοί την αποκαλούν. Στα ελληνικά γήπεδα έχουμε δει κάθε λογής έκτροπα και επεισόδια. Προπηλακισμοί και ξυλοδαρμοί αθλητών, “ιπτάμενα καθίσματα”, είσοδος θεατών στον αγωνιστικό χώρο (όχι με τις πιο αγνές προθέσεις πάντα), ακρωτηριασμούς σεκιουριτάδων, γήπεδα που θυμίζουν θαλάμους αερίων στο Άουσβιτς και άλλα πολλά με τη συμμετοχή “φιλάθλων”, οπαδών-κάφρων, αλλά και διοικητικών παραγόντων. Παλαιότερα για όλα έφταιγε η ελλιπής αστυνόμευση. Πλέον, που τον έλεγχο έχουν οι ΠΑΕ με εταιρίες ασφαλείας τα ίδια συμβαίνουν, ίσως και σε μεγαλύτερη έκταση. Το γεγονός είναι ένα: κανείς δεν τιμωρείται. Είναι αυτονόητο πως για να υπάρχουν κροτίδες, καπνογόνα, λέιζερ, μαχαίρια, αεροβόλα κλπ εντός του γηπέδου στις εξέδρες κάποιοι τα έβαλαν και κάποιοι τους άφησαν να τα βάλουν! Κανείς οπαδός, όμως, δεν συλλαμβάνεται και κανένας υπεύθυνος ασφαλείας (που έχει κάθε ΠΑΕ) δεν αναλαμβάνει την ευθύνη ή δεν του αποδίδεται η ευθύνη από τις δικαστικές αρχές. Έτσι, από τα αθλητικά γεγονότα έχουν απομακρυνθεί οι οικογένειες και οι υγιείς φίλαθλοι και τα γήπεδα έχουν μετατραπεί σε άντρο κακοποιών στοιχείων…

Τα τελευταία χρόνια έχουν κατακλείσει το ελληνικό ποδόσφαιρο παραγοντίσκοι, “χθεσινοί” στο ποδόσφαιρο που δεν δρουν ως μάνατζερς, αλλά ως οπαδοί-κάφροι. Επιτίθενται σε αθλητές αντιπάλων ομάδων, τους υβρίζουν και χρησιμοποιούν μπράβους για να τους εκφοβίσουν. Ένας από αυτούς φαίνεται πως είναι και ο κ. Μαρινάκης. Πως αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η αλαζονεία στις δηλώσεις και τις εκφράσεις του όταν αντί να κατευνάσει τα πνεύματα αυτός ρίχνει ακόμα περισσότερο λάδι στη φωτιά και προκαλεί ασύστολα όντας παράλληλα και πρόεδρος της Superleague; Φυσικά δεν είναι ο μόνος. Η πλειοψηφία των ποδοσφαιρικών ομάδων έχει τέτοιους παράγοντες. Έτσι, δεν είναι να απορεί κανείς πως οι διάλογοι μεταξύ τους και οι αντεγκλήσεις γίνονται με “λεξιλόγιο του δρόμου”, σαφώς κατωτάτου επιπέδου. Σίγουρα, ο οποιοσδήποτε λεκτικός διαξιφισμός δύο τελείως αμόρφωτων γιδοβοσκών έχει επίπεδο πολύ ανώτερο από τους ανωτέρω παράγοντες. Η επαγγελματική τάξη των γιδοβοσκών δεν επελέγη τυχαία, αφού  ανάλογοι χαρακτηρισμοί χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατα σε διαμάχη μεταξύ δυο ΠΑΕ της επαρχίας…

Φαίνεται πως και οι διαιτητές δεν έχουν παραμείνει ανεπηρέαστοι από αυτή την κατάσταση και κάνουν τα πάντα για να βρεθούν στο προσκήνιο και να γίνουν άτυποι (αρνητικοί) πρωταγωνιστές των αγώνων! Ακυρώνουν κανονικά γκολ ενώ κατοχυρώνουν άλλα άκυρα, εφευρίσκουν πέναλτυ ενώ δεν δίνουν αυτά που πρέπει, αφήνουν ατιμώρητους παίκτες που προκαλούν και δυναμιτίζουν το κλίμα, και τέλος αφήνουν τους οπαδούς να συμπεριφέρονται όπως θέλουν χωρίς να παρεμβαίνουν. Πολλές φορές, μάλιστα, έχουμε φτάσει στην Ελλάδα να αλλάζουν και οι κανονισμοί του αθλήματος ανάλογα με το γήπεδο και τις ομάδες που αγωνίζονται! Τουλάχιστον θα πρέπει να το γνωστοποιούν στις ομάδες πριν την έναρξη του αγώνα κι όχι κατώπιν εορτής…

Ένα άλλο “προνόμιο” της Ελλάδας είναι η οπαδική δημοσιογραφία. Σε καμία άλλη χώρα του κόσμου δεν υπάρχουν πάνω από δέκα αθλητικές εφημερίδες εθνικής κυκλοφορίας, εκτός από την Ελλάδα. Φυσικά, ελάχιστες από αυτές τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας και είναι αντικειμενικές. Σε όλες τις υπόλοιπες, η δεοντολογία πάει περίπατο και το ρόλο των δημοσιογράφων αναλαμβάνουν οπαδοί, παλαίμαχοι και ανεπάγγελτοι παραγοντίσκοι που επειδή έπαιξαν 3 χρόνια μπάλα τη δεκαετία του ’80 πιστεύουν πως κατέχουν το αλάθητο! Γράφουν αποκλειστικά ό,τι βλέπουν πίσω από τα οπαδικά γυαλιά και ό,τι τους υπαγορεύουν τα αφεντικά τους, δυναμιτίζουν το κλίμα και καθοδηγούν τις μάζες των οπαδών-κάφρων σε ακραίες συμπεριφορές εντός και εκτός γηπέδου.

Όπως είναι φυσικό, τα επεισόδια έχουν ξεφύγει από τα στενά πλαίσια του ποδοσφαίρου και έχουν επεκταθεί και σε άλλα αθλήματα. Οι τελικοί του μπάσκετ και του βόλλεϋ διεξάγονται υπό ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα και πάντα έχουν έκτροπα. Ακόμα και στο γυναικείο βόλλεϋ υπάρχουν έκτροπα, ενώ με αφορμή έναν τέτοιο αγώνα δολοφονήθηκε και ο Φιλόπουλος. Πιστεύω πως η οπαδική βία και μισαλλοδοξία είναι ικανή να επεκταθεί ακόμα και σε αγώνες πινγκ-πονγκ αν οι καταστάσεις το επιτρέψουν…

Με όλα όσα αναφέρονται παραπάνω γίνεται εύκολα κατανοητό πως πριν από κάθε σημαντικό ποδοσφαιρικό (ή μη) αγώνα, αλλά και όλα όσα ακολουθούν, δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα που είναι ικανό να οδηγήσει τις οπαδικές μάζες σε ακραίες συμπεριφορές που κανείς δεν ξέρει που μπορεί να φτάσουν. Κάποια δείγματα έχουν ήδη φανεί, τα χειρότερα έρχονται απ’ ό,τι φαίνεται. Ελπίζω τίποτα από όλα αυτά να μην συμβεί, αλλά δεν είμαι και πολύ αισιόδοξος. Οι ηθικοί αυτουργοί είναι λίγο-πολύ γνωστοί και είναι οι προαναφερόμενοι, αλλά κανένας δεν έχει τιμωρηθεί μέχρι στιγμής. Καμία ακραία ή παράνομη ενέργεια οπαδού δεν μπορεί να δικαιολογηθεί, αλλά γνωρίζοντας τους ηθικούς αυτουργούς η δικαιοσύνη πρέπει να παρέμβει δυναμικά. Ειδάλλως είμαστε όλοι άξιοι της μοίρας μας…

Read more...

Η επανάσταση του καπνού

Όταν ο καπνός άρχισε να εισάγεται στην Ευρώπη, με τα ταξίδια του Κολόμβου το 1500 μ.Χ. περίπου, κανείς δεν ήξερε την άνθηση που θα γνωρίσει η χρήση του και την εξάπλωση που εν τέλει θα έχει. Μια από τις χώρες που “τίμησαν” δεόντως τον καπνό και τα παράγωγά του είναι η Ελλάδα.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 38,6 % του πληθυσμού (άνω των 15 ετών) στη χώρα μας καπνίζει καθημερινά. Πιο συγκεκριμένα, το 46 % των ανδρών και το 31,3 % των γυναικών καπνίζουν καθημερινά στην Ελλάδα! Αυτά τα στατιστικά μάς δίνουν θλιβερές παγκόσμιες “διακρίσεις”, αφού οι άνδρες έρχονται τρίτοι παγκοσμίως, ενώ οι γυναίκες κατακτούν την πρωτιά, όπως πρωτιά έχουμε και στο σύνολο του πληθυσμού… Φυσικά, δεν πιστεύω πως υπάρχει Έλληνας που περίμενε τις στατιστικές για να καταλάβει την έκταση του καπνίσματος στη χώρα μας!

Οι περισσότερες βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος είναι ευρέως γνωστές και δεν χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση. Όταν συνέταξα, το 2005, μια εργασία με τίτλο “Οι συνέπειες του καπνίσματος στη ζωή των εφήβων”, στα πλαίσια ενός σχολικού μαθήματος, ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με πολλές σημαντικές πληροφορίες που αγνοούσα και σίγουρα η πλειοψηφία των καπνιστών, κυρίως, αγνοεί! Μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο ή σε κάποια ιατρικά βιβλία αρκεί για να καταλάβει κανείς πώς “στοιβάζονται” 4000 χημικές ουσίες, 43 εκ των οποίων είναι καρκινογόνες, σ’ ένα τσιγάρο.

Ας ξεφύγουμε από τα στατιστικά κι ας πάμε στην αντιμετώπιση του άκρατου καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Επιτέλους, με απόφαση του Πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου υπάρχει ένας νόμος καπνοαπαγόρευσης που στοχεύει στην καλυτέρευση της ποιότητας ζωής όλων μας, καπνιστών ή μη. Ανάλογες προσπάθειες είχαν γίνει και από τον Δ. Αβραμόπουλο παλαιότερα, αλλά δεν απέδωσαν τελικά. Τι προβλέπει αυτός ο νόμος; Το αυτονόητο, δηλαδή την απαγόρευση καπνίσματος σε χώρους εργασίας, σταθμούς συγκοινωνιών, ταξί, πλοία, καθώς και όλους τους κλειστούς χώρους, όπως εστιατόρια, κέντρα διασκέδασης κτλ. Όλα αυτά μόλις αρχίζουν στην Ελλάδα, ενώ σε άλλες χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ήδη απαγορευτεί η διαφήμιση του καπνού και η προβολή του στον κινηματογράφο!

Ο αντικαπνιστικός νόμος βρήκε σύμφωνη την πλειοψηφία των πολιτών, ενώ υπήρξαν αντιδράσεις από καταστηματάρχες. Και ξαφνικά άρχισε μια ιδιότυπη επανάσταση, η “επανάσταση του καπνού”, άπό φανατικούς καπνιστές και ανυποχώρητους καταστηματάρχες! Όπως όλοι γνωρίζουμε, τα κινήματα και οι επαναστάσεις γίνονται για την ανατροπή άσχημων εξελίξεων και καταστάσεων για το σύνολο των πολιτών κι όχι για την εξυπηρέτηση αιτημάτων μερίδας πολιτών που βλάπτουν όλους τους υπόλοιπους… Έτσι, οι “θεριακλήδες” και οι καταστηματάρχες που τους υποστηρίζουν κρατούν μια άνευ προηγουμένου στάση απέναντι στους φορείς της Πολιτείας με αποκλειστικό αίτημα “να καπνίζουν όπου τους γουστάρει”. Τα “όπλα” τους είναι τα τσιγάρα και τα τασάκια και δείχνουν ανυποχώρητοι, ενώ δηλώνουν πως θα φτάσουν την κατάσταση στα άκρα!

Τα επιχειρήματά τους στερούνται πλήρους σοβαρότητας και αναλώνονται στο “κάνει κρύο έξω για να βγαίνω να καπνίζω” ή “διασκέδαση χωρίς τσιγάρο δεν γίνεται”. Προσωπικά, θεωρώ γελοία αυτά τα επιχειρήματα όταν έχω δει ιδίοις όμμασι Δεκέμβρη μήνα σε Βαρσοβία (Πολωνία) και Ρίγα (Λετονία) ανθρώπους να βγαίνουν έξω από τις καφετέριες για να καπνίσουν με τη θερμοκρασία να είναι από -5 ^oC έως -15 ^oC! Νομίζω πως η Ελλάδα έχει θερμότερο κλίμα και υποφέρονται τα 2-3 λεπτά κρύου για ένα τσιγάρο. Επίσης, η διασκέδαση και η ψυχαγωγία υπάρχουν και χωρίς το τσιγάρο. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτά τα μέτρα εφαρμόζονται εδώ και χρόνια απρόσκοπτα σε αεροδρόμια και αεροπλάνα και κανείς δεν διαμαρτύρεται ποτέ! Αυτό που χρειάζεται είναι απλή αλλαγή νοοτροπίας. Σίγουρα, η αρχική προσαρμογή είναι δύσκολη, αλλά με τον καιρό τα πράγματα παίρνουν το δρόμο τους…

Δυστυχώς, όμως, δεν είναι η πρώτη φορά που δηλώνεται απειθαρχία σε αντικαπνιστικό μέτρο. Ήδη, από το 1856 με διάταγμα του βασιλιά Όθωνα είχε απαγορευτεί το κάπνισμα στις δημόσιες υπηρεσίες. Απ’ ότι φαίνεται το εν λόγω διάταγμα δεν εφαρμόστηκε ποτέ, αφού μέχρι σήμερα όποιος θέλει καπνίζει οπουδήποτε θέλει. Αυτό είναι και το παράδοξο στην όλη ιστορία. Οι Έλληνες δεν ασχολούνται ιδιαίτερα και δεν δείχνουν ενδιαφέρον για σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές, εξελίξεις που τους αφορούν για το παρόν και το μέλλον, ενώ ξεσηκώνονται αμέσως μόλις κάποιος αγγίξει μια καθημερινή τους συνήθεια (ή εθισμό καλύτερα). Μάλιστα, κάποιος έγραψε πολύ εύστοχα στο twitter: “Στην Μέση Ανατολή παλεύουν για την ελευθερία τους, στην Ελλάδα για να καπνίζουν σε καφετέριες”.

Αναρωτιέται κανείς: αυτοί οι άνθρωποι βιώνουν τι πραγματικά συμβαίνει στην Ελλάδα και πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε; Είναι πλέον καιρός αυτοί οι Έλληνες να ξυπνήσουν από το λήθαργό τους και να καταλάβουν πως υπάρχουν αρκετά πιο σημαντικά πράγματα που συμβαίνουν στη χώρα μας (και παγκοσμίως) σε σχέση με την απαγόρευση του καπνίσματος. Άλλωστε, τι να το κάνεις αν μπορείς να καπνίζεις ελέυθερα παντού, αλλά δεν έχεις χρήματα να αγοράσεις τσιγάρα;

Read more...

Η δημοκρατία του καναπέ

Δημοκρατία: το πολίτευμα όπου η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού. Κεντρικό χαρακτηριστικό της δημοκρατίας είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία είτε των πολιτών στην άμεση δημοκρατία, είτε κάποιων αντιπροσώπων τους στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία.

Καναπές: το είδος επίπλου που είναι σχεδιασμένο ως κάθισμα περισσοτέρων του ενός ατόμο και παρέχει στήριξη στην πλάτη και τα χέρια.

Οι λέξεις δημοκρατία και καναπές αποτελούν δύο εντελώς άσχετες μεταξύ τους έννοιες! Ή μήπως όχι;

“Ποιά η άποψή σας για την κατάληψη της Νομικής από τους μετανάστες; Αν συμφωνείτε στείλτε με sms τη λέξη ΝΑΙ στο 12345. Αν διαφωνείτε στείλτε με sms τη λέξη ΟΧΙ στο 12345”. Κάπως έτσι βλέπουμε να εκφράζει την άποψή του ο (τηλεοπτικός) λαός το τελευταίο διάστημα μέσα από τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια! Τα αποτελέσματα αναρτώνται καθημερινά και είναι πάντα συντριπτικά υπέρ της μιας άποψης, συνήθως της πιο συντηρητικής…

Αναρωτιέται κανείς: είναι δυνατόν η άποψη του κάθε πολίτη να εκφράζεται με ένα στεγνό “NAI” ή “ΟΧΙ” που του κόστισε μάλιστα σχεδόν 2 € σε αυτή την εποχή λιτότητας; Σαφώς και όχι. Τα πράγματα, πλέον, είτε στην καθημερινή μας ζωή, είτε στην πολιτική είναι αρκετά πολύπλοκα ώστε να απαντώνται από μια ξερή λέξη των τριών γραμμάτων. Καθημερινά “βομβαρδιζόμαστε” από πολλές πληροφορίες όλων των ειδών και η επεξεργασία τους απαιτεί ικανό χρονικό διάστημα για να εξάγουμε μια στοιχειοθετημένη προσωπική άποψη! Συνεπώς, είναι εύλογο και απολύτως φυσιολογικό ο κάθε άνθρωπος να προσαρμόζει την άποψή του στα νέα δεδομένα που λαμβάνει και αυτή να αλλάζει περιοδικά.

Αυτό που συμβαίνει εδώ και αρκετά χρόνια με την γενικότερη απαξίωση της πολιτικής και των θεσμών της μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί ως “δημοκρατία του καναπέ”. Πολίτες που δεν ασχολούνται με τα κοινά και πιστεύουν πως εκπληρώνουν το ιερό δημοκρατικό τους καθήκον όταν ψηφίζουν (αν ψηφίζουν!) μια φορά στα 2-3 χρόνια ή όταν συμμετέχουν στις τηλεψηφοφορίες των “ενημερωτικοψυχαγωγικών” τηλεοπτικών εκπομπών. Πολίτες που πιστεύουν πως θα αλλάξει πολιτική η κυβέρνηση αν στείλουν sms στο δελτίο ειδήσεων του Star…

Είναι, νομίζω, ξεκάθαρο πως αυτού του είδους οι χειραγωγούμενες τηλεψηφοφορίες όχι μόνο δεν προσφέρουν στην ενδυνάμωση του δημοκρατικού πολιτεύματος, αλλά αντίθετα το υπονομεύουν σε μια δύσκολη περίοδο για τη χώρα και το λαό. Οι “ψηφοφορίες” αυτές είναι διάτρητες για πολλούς λόγους. Πρώτα απ’ όλα, δεν μπορεί κανείς να ελέγξει την εγκυρότητα και την ακρίβειά τους. Η εκάστοτε εκπομπή μπορεί (αν θέλει) να παρουσιάσει το αποτέλεσμα όπως επιθυμεί και αντίστοιχα να επηρεάσει τους τηλεθεατές! Επίσης, συνήθως σε τέτοιου είδους “δημοψηφίσματα” λαμβάνουν φανατικά μέρος οι υπέρμαχοι της μιας άποψης που τους εξυπηρετεί. Για παράδειγμα, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων του Αγίου Παντελεήμονα είναι πολύ πιθανό να ψήφισε (ίσως και περισσότερες από μια φορές έκαστος) υπέρ του φράκτη στον Έβρο, ενώ οι κάτοικοι της Θεσσαλίας να μην αντιμετωπίζουν ανάλογες καταστάσεις στον τόπο τους και αγνόησαν πλήρως τη διαδικασία με αποτέλεσμα να μην καταμετράται η γνώμη τους… Το δείγμα, λοιπόν, δεν είναι ούτε τυχαίο ούτε ομοιογενές, όπως θα λέγαμε και στη Στατιστική.

Η συμμετοχή της τηλεόρασης και των ΜΜΕ σίγουρα βοηθάει στην ανάδειξη και επίλυση αρκετών προβλημάτων. Θα πρέπει, όμως, να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο που αυτά παρουσιάζονται καθώς μπορεί σε κάποια στιγμή στο μέλλον να βρεθούμε προ τετελεσμένων, αν δεν έχουμε βρεθεί ήδη… Το διαδίκτυο με τα μέσα δικτύωσης που προσφέρει διαφέρει από την τηλεόραση, καθώς δίνει τη δυνατότητα στον καθένα να λάβει πληροφορίες για οποιοδήποτε ζήτημα από διάφορες πλευρές κι έτσι δεν του παρέχει απλά “μασημένη τροφή” όπως κάνει τις περισσότερες φορές η τηλεόραση! Μπορεί να γράψει ελεύθερα την άποψή του, να κάνει διάλογο με άλλους πολίτες σε διάφορα fora και να επηρεάσει ο ίδιος τους άλλους. Στην τηλεόραση αυτές οι δυνατότητες ουσιαστικά δεν υπάρχουν (τουλάχιστον στην ίδια έκταση με το διαδίκτυο) και υπερπροβάλλεται η άποψη που επιθυμεί το κάθε κανάλι.

Παίρνοντας αφορμή από τα παραπάνω, πολλοί είναι αυτοί που προτείνουν οι εκλογές να διεξάγονται με το σύστημα της τηλεψηφοφορίας. Με άλλα λόγια προτείνουν τη δημιουργία μιας τηλεδημοκρατίας. Το πρόθεμα τηλέ (από το αρχαίο ελληνικό επίρρημα τῆλε) δηλώνει την έννοια της μεγάλης απόστασης από κάτι. Πιστεύω πως αν εφαρμοστεί αυτή η τηλεδημοκρατία τότε η απόσταση ανάμεσα στους πολίτες και την πολιτική θα μεγαλώσει τόσο που οι (ήδη ελαστικοί) δεσμοί θα είναι παντελώς ανίσχυροι να τους συνδέσουν…

Έχει αξία να τονιστεί πως τα όποια προβλήματα μπορούν να επιλυθούν όταν όλοι οι πολίτες συμμετέχουν ενεργά στην επίλυσή τους και δείχνουν το ανάλογο ενδιαφέρον. Όπως πολύ σωστά έχει αναφέρει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας: “δεν μπορείς να κάθεσαι στον κανάπε, και από εκεί να εκφράζεις την οργή σου, δεν μπορείς να κλείνεσαι στο σπίτι σου και να περιμένεις να αλλάξουν τα πράγματα”. Η συμμετοχή σε καθιστά ενεργό πολίτη. Η δημοκρατία έχει κατακτηθεί με αγώνες και χρειάζεται αγώνες για να συνεχίσει να υφίσταται. Καλό είναι οι πολίτες να μην γίνουν συνένοχοι στην προώθηση και υιοθέτηση της “à la carte δημοκρατίας”…

Read more...

Η Μ.Κ.Ο. του μήνα: Διεθνής Αμνηστία

Η Διεθνής Αμνηστία είναι ένα παγκόσμιο, ανεξάρτητο κίνημα εθελοντών που αγωνίζεται για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όραμά της είναι ένας κόσμος όπου όλοι οι άνθρωποι θα απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και από άλλους διεθνείς κανόνες. Βασικές αξίες της η αλληλεγγύη σε παγκόσμιο επίπεδο, η αμεροληψία και η διαφάνεια, η δημοκρατία και ο αμοιβαίος σεβασμός.

Η Διεθνής Αμνηστία ξεκίνησε τη δράση της το 1961. Η ιστορία δύο Πορτογάλων φοιτητών που καταδικάστηκαν σε επτά χρόνια φυλάκιση, επειδή έκαναν πρόποση στην ελευθερία, εξόργισε το βρετανό δικηγόρο Πίτερ Μπένενσον. Ο Μπένενσον έγραψε το άρθρο “Οι ξεχασμένοι κρατούμενοι” στη βρετανική εφημερίδα “The Observer” απευθύνοντας έκκληση για μια διεθνή εκστρατεία. Με βάση την απλή του ιδέα, στήθηκε ένα δίκτυο αποτελούμενο από ανθρώπους που έγραφαν γράμματα, για να βομβαρδίσει τις κυβερνήσεις με εκκλήσεις υπέρ κρατουμένων που φυλακίστηκαν και υποβλήθηκαν σε κακομεταχείριση, κατά παράβαση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Ένας από τους επικριτές του το χαρακτήρισε “μια από τις μεγαλύτερες παλαβομάρες του καιρού μας”. Τίποτα παρόμοιο δεν είχε ποτέ επιχειρηθεί μέχρι τότε σε τέτοια κλίμακα. Η ανταπόκριση ήταν θερμότατη, λες και τόσοι άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο περίμεναν ακριβώς ένα τέτοιο σινιάλο. Εφημερίδες σε περισσότερες από δώδεκα χώρες επανέλαβαν την έκκληση. Περισσότερα από χίλια γράμματα έφτασαν μέσα στο πρώτο εξάμηνο. Και οι ταχυδρομικοί σάκοι των ηγετών των κρατών του κόσμου άλλαξαν για πάντα. Εκατομμύρια επιστολές-εκκλήσεις έχουν σταλεί από τότε επιτυγχάνοντας την απελευθέρωση περισσότερων από 75.000 κρατουμένων συνείδησης σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οι αρχές της ανεξαρτησίας και της αντικειμενικότητας εδραιώθηκαν από το ξεκίνημά της και η έμφαση δόθηκε στη διεθνή προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στις παραβιάσεις τους σε κάθε σημείο του πλανήτη. Καθώς μεγάλωνε, το φάσμα της δράσης της επεκτάθηκε και σε θύματα άλλων μορφών παραβιάσεων, όπως τα βασανιστήρια, οι “εξαφανίσεις” και η θανατική ποινή.

Σήμερα, η Διεθνής Αμνηστία αναλαμβάνει δράση για τον τερματισμό των σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η σωματική και ψυχική ακεραιότητα, η ελευθερία της έκφρασης και της συνείδησης, η ελευθερία από διακρίσεις. Η δράση της περιλαμβάνει ένα πολύ ευρύ φάσμα θεμάτων. Υπερασπίζεται τους κρατούμενους της συνείδησης, της βίας, αλλά και της φτώχειας. Αγωνίζεται για τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών, την κατάργηση της θανατικής ποινής, των βασανιστηρίων και του περιορισμού των ελευθεριών στο όνομα του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας”. Για την καταπολέμηση των διακρίσεων που υφίστανται οι πρόσφυγες, οι μετανάστες, οι μειονότητες, αλλά και οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το 1977, η Διεθνής Αμνηστία τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης “για τη συνεισφορά της στην εξασφάλιση της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και κατ’ επέκταση της ειρήνης στον κόσμο”.

Η Διεθνής Αμνηστία είναι, πλέον, η μεγαλύτερη εθελοντική οργάνωση που ασχολείται με τα ανθρώπινα δικαιώματα στον κόσμο αριθμώντας περισσότερα από 2,8 εκατομμύρια μέλη, υποστηρικτές και ακτιβιστές σε περισσότερες από 150 χώρες. Οι πόροι της προέρχονται αποκλειστικά από όλους εκείνους που υποστηρίζουν τη δράση της με τη συνδρομή τους. Για να διατηρεί την ανεξαρτησία και την αντικειμενικότητά της, δεν δέχεται χρήματα από κυβερνήσεις ή διακυβερνητικούς οργανισμούς.

Περισσότερες πληροφορίες:

Διεθνής Αμνηστία - ελληνικό τμήμα

Σίνα 30, 10672 Αθήνα

Τηλ.:  2103600628

Fax:   2103638016

e-mail: athens@amnesty.org.gr

www.amnesty.org.gr

Read more...