1986-2011: 25 χρόνια από τη δολοφονία του Ούλοφ Πάλμε

Στις 28 Φεβρουαρίου 1986 τα μεσάνυκτα, περπατώντας σε κεντρικό δρόμο της Στοκχόλμης δολοφονείται από άγνωστο άνδρα ο Ούλοφ Πάλμε. Την περίοδο εκείνη διατελλούσε Πρωθυπουργός της Σουηδίας, όμως ήταν κάτι περισσότερο: ένας σοσιαλδημοκράτης-πρότυπο για συντρόφους του κι ένας αξιοθαύμαστος πολιτικός σε όλο τον κόσμο.

Γεννημένος το 1927, ο Ούλοφ Πάλμε ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική από νεαρή ηλικία και ανακηρύχθηκε αρχηγός του Σουηδικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος το 1969. Παρότι η οικογένειά του άνηκε στην ανώτερη οικονομική τάξη, ο Πάλμε ασπάστηκε τα σοσιαλδημοκρατικά ιδεώδη επηρεασμένος ιδιαίτερα από τα ταξίδια του στις ΗΠΑ και τις χώρες του λεγόμενου “Τρίτου Κόσμου”, όπου αντίκρισε βαθιές οικονομικές ανισότητες και φυλετικούς διαχωρισμούς. Οι τρεις κύριες επιρροές που τον ώθησαν στον Σοσιαλισμό ήταν μια συζήτηση το 1947 ανάμεσα στον σοσιαλδημοκράτη Ernst Wigforss τον συντηρητικό Jarl Hjalmarson και τον φιλελεύθερο Elon Andersson, το ταξίδι του στην Ασία το 1953 όπου κατανόησε τις συνέπειες της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού και τέλος, το διάστημα που έζησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’40 όπου συνειδητοποίησε την έκταση του ρατσισμού κατά των έγχρωμων. Το 1969 εκλέχθηκε Πρωθυπουργός της Σουηδίας έως το 1976, ενώ επανεκλέχθηκε το 1982.

Ως πολιτικός ηγέτης μιας νέας γενιάς Σουηδών σοσιαλδημοκρατών, ο Ούλοφ Πάλμε χαρακτηρίστηκε ως “επαναστατικός μεταρρυθμιστής”. Προέβη σε σε σημαντικές συνταγματικές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό, όπως η αφαίρεση της τελευταίας συνταγματικής εξουσίας του μονάρχη. Καθιέρωσε νόμους που ενίσχυαν τους εργαζόμενους έναντι των εργοδοτών. Επί των ημερών του ενισχύθηκε η κοινωνική ασφάλεια, η φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων και η δημόσια υγεία, ενώ ο Πάλμε υποστήριζε ενεργά την ισότητα των φύλων. Ένας πρωτοπόρος της “πράσινης πολιτικής”, ο Ούλοφ Πάλμε, γνώριζε τις επιπτώσεις των ορυκτών καυσίμων και πίστευε στη χρήση πυρηνικής ενέργειας, τουλάχιστον για μια μεταβατική περίοδο.

Ο Ούλοφ Πάλμε ξεπέρασε τα στενά όρια της σουηδικής πολιτικής σκηνής και αποτέλεσε μια ευρέως αναγνωρισμένη πολιτική προσωπικότητα στη διεθνή σκηνή. Επέκρινε σκληρά τις ΗΠΑ για τον πόλεμο του Βιετνάμ, αντιτέθηκε στην κατάπνιξη της “Άνοιξης της Πράγας” από τη Σοβιετική Ένωση, τάχθηκε ενάντια στη διάδοση των πυρηνικών όπλων και επέκρινε τα καθεστώτα του Φράνκο και του Πινοσέτ σε Ισπανία και Χιλή αντίστοιχα. Αντιπάλεψε το άπαρτχαϊντ και υποστήριξε τις οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Νοτίου Αφρικής, στήριξε (πολιτικά και οικονομικά) το “Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο” (ANC) και τον “Οργανισμό για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης” (PLO), ενώ συναντήθηκε με τον Φιντέλ Κάστρο. Τέλος, υπήρξε διαμεσολαβητής στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ και στήριξε το “Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης Φαραμπούντο Μαρτί” (FMLN-FDR) και τους “Σαντινίστας” (FSLN) σε Ελ Σαλβαδόρ και Νικαράγουα αντίστοιχα! Όλα αυτά απέφεραν στον Πάλμε αρκετούς φίλους στο εξωτερικό, αλλά και αρκετούς εχθρούς…

Ο Πάλμε όντας φιλήσυχος άνθρωπος και φιλειρηνιστής δεν διέθετε προσωπική φρουρά κι αυτό ουσιαστικά τού στοίχησε τη ζωή του. Το τεράστιο μέγεθος του πολιτικού αυτού ανδρός φάνηκε και μετά θάνατον αφού εκατοντάδες χώρες τον τίμησαν με ονοματοδοσία οδών, πάρκων κτλ. Μερικές από αυτές τις χώρες είναι η Ελλάδα, η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Κούβα, η Δανία, η Αυστρία, η Δομινικανή Δημοκρατία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Ινδία, το Ιράκ, η Ιταλία, η Μοζαμβίκη, η Ναμίμπια, η Ολλανδία, η Νικαράγουα, η Ρωσσία, η Σερβία, η Ισπανία, η Σουηδία, η Τουρκία και οι ΗΠΑ! Η δολοφονία του Πάλμε ήταν η πρώτη πολιτική δολοφονία στη σύγχρονη σουηδική ιστορία, αλλά όχι η τελευταία. Μόλις το 2003, η, επίσης, σοσιαλδημοκράτισσα υπουργός Εξωτερικών Anna Lindh δολοφονήθηκε στη Στοκχόλμη.

Η απουσία του Πάλμε και άλλων ιστορικών αριστερών Ευρωπαίων πολιτικών ηγετών είναι σήμερα περισσότερο εμφανής παρά ποτέ, όπου η Ευρώπη βρίσκεται στη δίνη της οικονομικής κρίσης και στο έλεος των κερδοσκόπων. Η έλλειψη αγνού αριστερού, σοσιαλιστικού ή σοσιαλδημοκρατικού προσανατολισμού της Ευρώπης μάς έχει οδηγήσει ουσιαστικά σε αυτό το τέλμα. Ένα από αυτά που μπορούμε εμείς να κάνουμε είναι να αποτελέσουμε άξιους συνεχιστές του βαρυσήμαντου έργου του Ούλοφ Πάλμε στην πράξη!