Ματωμένη Κυριακή

Η Βόρεια Ιρλανδία είναι μια από τις τέσσερις χώρες του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας πέτυχε την ανεξαρτησία της από το Ηνωμένο Βασίλειο το 1922, μετά από πολλούς αγώνες. Από τότε το νησί είναι διαιρεμένο με πολλές σημαντικές, ένοπλες ή μη, συγκρούσεις να το συνοδεύουν στο μεσοδιάστημα.

Σήμερα συμπληρώνονται 40 χρόνια από τη Ματωμένη Κυριακή (Domhnach Na Fola). Πρόκειται για ένα γεγονός που έλαβε χώρα στο Derry της Βόρειας Ιρλανδίας στις 30 Ιανουαρίου 1972. Είναι ένα από τα λίγα γεγονότα παγκοσμίως που έχουν επηρεάσει τόσο πολύ τη σύγχρονη τέχνη. Πολλά σχετικά ποιήματα και τραγούδια έχουν γραφτεί, ταινίες έχουν γυριστεί, ενώ σημαντικότατη ήταν η επιρροή του στις τοιχογραφίες του Derry και γενικότερα της Βόρειας Ιρλανδίας.

Όλα ξεκίνησαν όταν σε μια πορεία διαμαρτυρίας που οργανώθηκε από την “Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα της Βόρειας Ιρλανδίας” για την κατάσταση που επικρατούσε στη Βόρεια Ιρλανδία σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, στην περιοχή Bogside, 26 άτομα πυροβολήθηκαν από τα μέλη του 1ου Τάγματος του Βρετανικού Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών. Δεκατρείς άνθρωποι, εκ των οποίων έξι ήταν ανήλικοι, πέθαναν αμέσως, ενώ άλλος ένας πέθανε ύστερα από 4,5 μήνες υποκύπτοντας στα τραύματά του. Δύο άτομα τραυματίστηκαν από οχήματα του στρατού.

38 χρόνια αργότερα, στις 15 Ιουνίου 2010, δημοσιοποιήθηκε το επίσημο πόρισμα για τα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής, μετά από μακρόχρονη και ενδελεχή έρευνα υπό την εποπτεία του πρώην δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου, Λόρδου Saville του Newdigate (Έκθεση Saville). Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, κανένα από τα θύματα δεν έφερε την παραμικρή ευθύνη, ενώ τα γεγονότα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν δικαιολογημένα. Κανένα από τα θύματα δεν συνιστούσε απειλή ή έκανε κάτι που θα δικαιολογούσε τους πυροβολισμούς, ενώ κάποια από αυτά και τους τραυματίες έφευγαν ή βοηθούσαν άλλους τραυματίες την ώρα των πυροβολισμών. Ο στρατός ήταν αυτός που άνοιξε πυρ απροειδοποίητα και χωρίς να υπάρχει πριν κάποια πράξη εναντίον του (είτε βομβιστική επίθεση, είτε λιθοβολισμός). Επίσης, κάποιοι από τους στρατιώτες δήλωσαν ψέματα σχετικά με τα γεγονότα.

Η ιστορία των ταραχών στη Βόρεια Ιρλανδία έχει μακρά ιστορία σχεδόν ενός αιώνα! Μάλιστα, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 ξεκίνησε μια περίοδος εθνοπολιτικών συγκρούσεων στη χώρα που επεκτάθηκαν στην Αγγλία, τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας και την Ευρώπη. Οι Ταραχές (Na Trioblóidí), όπως αποκαλείται αυτή η περίοδος, είχαν ως κύρια ζητήματα το συνταγματικό καθεστώς της Β. Ιρλανδίας και οι σχέσεις μεταξύ των Προτεσταντών Ενωτικών και των Καθολικών Εθνικιστών. Οι Ενωτικοί υποστηρίζουν τη συνέχιση κάποιας μορφής πολιτικής ένωσης των νήσων της Ιρλανδίας και της Μεγάλης Βρετανίας και επικεντρώνονται στη διατήρηση της Β. Ιρλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από την άλλοι, οι Εθνικιστές υποστηρίζουν την ένωση της Ιρλανδίας και την αποχώρηση από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι Ταραχές είχαν πολιτικές και στρατιωτικές (ή παραστρατιωτικές) διαστάσεις. Σημαντική δράση σε όλο αυτό το διάστημα είχε και ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός (IRA) και τα παρακλάδια του που αποτελούν το στρατιωτικό σκέλος των εθνικιστών. Οι νεκροί έφτασαν τους 3524, με τις αντιμαχόμενες πλευρές των Ιρλανδών και του βρετανικού στρατού να καταγράφουν σοβαρές απώλειες σε πολύ βίαιες συγκρούσεις. Από αυτούς οι 1857 ήταν πολίτες άσχετοι με στρατιωτικές ή τρομοκρατικές επιχειρήσεις! Οι Ταραχές τελείωσαν στο Μπέλφαστ με τη “συνθήκη της Μεγάλης Παρασκευής” στις 10 Απριλίου 1998. Ωστόσο, η σποραδική βία συνεχίζεται από τότε…

Σημαντικό γεγονός για την πολιτική της Βόρειας Ιρλανδίας και την προσπάθεια εκτόνωσης της κατάστασης είναι πως στις εκλογές της 8^ης Μαΐου 2007, για τη Συνέλευση της Βόρειας Ιρλανδίας, τα δύο μεγαλύτερα κόμματα “Δημοκρατικό Κόμμα Ενωτικών” και “Sinn Féin”, τα οποία εκπροσωπούν τους Προτεστάντες Ενωτικούς και τους Καθολικούς Εθνικιστές αντίστοιχα, σχημάτισαν κυβέρνηση συνεργασίας. Αυτό συνέβη και στις επόμενες εκλογές της 5^ης Μαΐου 2011.

Σίγουρα έχουν γίνει πολλά βήματα ειρήνευσης στη Βόρεια Ιρλανδία από τη δεκαετία του ’60 ως σήμερα. Όμως, η Κυριακή 30 Ιανουαρίου 1972 ήταν η μέρα που πέθανε η αθωότητα…