Κροατία: νέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έμπειρη στις πολιτικές για τη νεολαία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διευρύνθηκε. Την 1η Ιουλίου 2013, η Κροατία προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελώντας το 28ο κράτος μέλος της. Πολλοί επέκριναν την απόφαση αυτή χρησιμοποιώντας ως επιχειρήματα την εκτεταμένη διαφθορά στην πολιτική και τη δικαιοσύνη, καθώς και την πολυετή ύφεση στην οικονομία της Κροατίας. Ένας τομέας όμως που ελάχιστοι αμφισβητούν, είναι οι πολιτικές για τη νεολαία στην Κροατία που την καθιστούν πρωτοπόρο στα Βαλκάνια.

Η Κροατία ανεξαρτητοποιήθηκε το 1991, αλλά είχε συνεχιζόμενες διαμάχες και πόλεμο έως τον Αύγουστο του 1995. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως οι συνθήκες μόνο ευνοϊκές δεν ήταν για μια ομαλή ανάπτυξη του νεοσύστατου αυτού κράτους των Βαλκανίων. Σήμερα, οι νέοι (15-29 ετών) αποτελούν σχεδόν το 20% του συνολικού πληθυσμού, ενώ η Κροατία κατατάσσεται 3η στη νεανική ανεργία (15-24 ετών) ανάμεσα στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με 55,6% σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιουνίου.

Παρ’ όλες τις αντιξοότητες και οικονομικές δυσκολίες, η Κροατία κατάφερε πολύ σύντομα να σχεδιάσει και να υλοποιήσει Πολιτικές για τους Νέους. Στις 16 Ιανουαρίου 2003, η κροατική κυβέρνηση υιοθέτησε το “Εθνικό Πρόγραμμα Δράσης για τη Νεολαία” (2003-2008) με στόχο το σαφή και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό στη δημιουργία κοινωνικών, εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και υλικών προϋποθέσεων προς όφελος των νέων, αλλά και της ενεργούς, ολοκληρωμένης και υπεύθυνης συμμετοχής τους στο κοινωνικό σύνολο. Το πρόγραμμα αυτό έθετε οκτώ στρατηγικούς στόχους, σχέδιο για την εφαρμογή τους, χρηματοδότηση των προτεινόμενων μέτρων, καθώς και προτάσεις προς τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Σύμφωνα με την τελική αξιολόγηση του προγράμματος, από το σύνολο των 110 μέτρων υλοποιήθηκαν ή συνεχίζουν να υλοποιούνται τα 101 από αυτά, δηλαδή ποσοστό 92%.

Οι αναλύσεις της υλοποίησης των δράσεων του “Εθνικού Προγράμματος Δράσης για τη Νεολαία” κατέδειξαν την αναγκαιότητα να συνεχιστεί η υλοποίηση στοχευμένων δραστηριοτήτων που απευθύνονται στους νέους, σύμφωνα με τους στρατηγικούς στόχους και τους τομείς δράσης. Έτσι, στις 2 Ιουλίου 2009 και μετά από μήνες διαβουλεύσεων υιοθετήθηκε το “Εθνικό Πρόγραμμα Νεολαίας” (2009-2013), το οποίο προσαρμόστηκε στην σύγχρονη εποχή και τις ανάγκες των νέων ανθρώπων. Ο γενικός στόχος του νέου αυτού προγράμματος είναι η βελτίωση των συνολικών δραστηριοτήτων των δημόσιων φορέων που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των αναγκών των νέων και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Έχουν καθοριστεί ειδικοί στόχοι σε κάθε έναν από τους επτά τομείς, οι οποία πρέπει να επιτευχθούν μέσω των προτεινόμενων μέτρων και δράσεων. Μια σημαντική διαφοροποίηση του νέου προγράμματος είναι πως αφορά νέους ηλικίας 15 έως 30 ετών, σε αντίθεση με το προηγούμενο στο οποία το ηλικιακό εύρος ήταν 15 έως 29 ετών.

Το “Εθνικό Πρόγραμμα Νεολαίας”, όμως, δεν είναι η μοναδική Xάρτα σχετικά με τις Πολιτικές για τη Νεολαία στην Κροατία. Το τελευταίο διάστημα έχουν υιοθετηθεί αρκετές στρατηγικές και έγγραφα προς την κατεύθυνση αυτή. Τα σημαντικότερα είναι το “Εθνικό Πρόγραμμα για την Προαγωγή και την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου”, το “Εθνικό Πρόγραμμα για την Πρόληψη των Διαταραχών Συμπεριφοράς στα Παιδιά και τους Νέους”, το “Εθνικό Πρόγραμμα για τη Συμμαχία των Πολιτισμών”, το “Εθνικό Πρόγραμμα για την Πρόληψη της Βίας σε Παιδιά και Νέους”, η “Εθνική Στρατηγική Ελέγχου των Ναρκωτικών” και το “Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση των Ναρκωτικών”, καθώς και η “Εθνική Στρατηγική για την Πρόληψη του Εθισμού των Παιδιών και των Νέων στην Εκπαίδευση και το Σύστημα Κοινωνικής Πρόνοιας”.

Πέρα από το Κροατικό Δίκτυο Νέων (ΜΜΗ), το οποίο ιδρύθηκε το 2002 και συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεολαίας από το 2008, η Κροατία διαθέτει επίσης Συμβουλευτική Επιτροπή για τη Νεολαία. Αυτή αποτελείται από εκπροσώπους των οργανώσεων νεολαίας, κυβερνητικά στελέχη και ακαδημαϊκούς και συμμετέχει στο συντονισμό της εφαρμογής και της αξιολόγησης του “Εθνικού Προγράμματος Νεολαίας”. Επίσης, από το 2007 έχουν δημιουργηθεί αντίστοιχες συμβουλευτικές επιτροπές σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Σε συνεργασία με τα επτά περιφερειακά συμβούλια νέων, συμβάλλουν τα μέγιστα στην προώθηση και προβολή των ζητημάτων που αφορούν τους νέους σε τοπικό επίπεδο.

Οι νέες και νέοι της Κροατίας είναι από τους πιο δραστήριους σε ευρωπαϊκό επίπεδο εδώ και αρκετά χρόνια. Συμμετείχαν ενεργά στις φάσεις του Δομημένου Διαλόγους για τους Νέους, στα πρόσφατα EU Youth Conferences και σε άλλες αντίστοιχες εκδηλώσεις αποκομίζοντας πολύτιμες εμπειρίες και τεχνογνωσία στο χώρο της νεολαίας. Η προσχώρηση της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τούς γεμίζει αισιοδοξία για το μέλλον τους και αποτελεί για τους νέους αυτούς ένα ισχυρό κίνητρο για μεγαλύτερη ενεργοποίηση και συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες. Η Κροατία καινοτομεί στα Βαλκάνια και επενδύει στους νέους της παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν να πάρουν πολλά από την κροατική εμπειρία στο χώρο της νεολαίας!

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο 4ο τεύχος του περιοδικού νεολαίας YMagazine.